+0 BƏYƏN
بیری وارمیش، بیری یوخموش،
مظلوملارین دردی چوخموش.
ساققالی بیر کئچی وارمیش،
گزدیگی یئر قایالارمیش.
داغدان-داغا آتلاناراق،
هر زحمته قاتلاناراق
یاشارمیش اؤز امگیله،
باشقاسی نین کؤمگیله
دولانماقدان اوتانارمیش،
اونون اوچ یاوروسو وارمیش:
بیری شنگول، بیری شونگول،
بیری ده بالاجا منگول.
شنگولون گؤزلری قارا،
بنزه ییردی جئیرانلارا.
شوه توکو بوروق-بوروق،
اینجه بالدیر، قیسا قویروق.
یئنی چیخمیش بوینوزلاری،
بوخاغیندا قوتازلاری.
بیر یاشیندا مارال چپیش،
باجاقلاری بیر دال چپیش
شونگولون گؤزلری نرگیز،
سانکی دونیادان خبرسیز.
گئجه-گوندوز اویناقلاردی،
آناسینی قوجاقلاردی
یوخا توکو بیاض، یومشاق،
قولاقلاری سانکی زانباق.
آلنینداکی قاشقا گؤزل،
یوخدو بوندان باشقا گؤزل.
هله بیرجه منگوله باخ،
آیاغیندا سکیله باخ.
یوخدور بؤیله گؤزل چپیش
نازلی چپیش، تَپََل چپیش.
یومشاق توکو آلا-بولا،
تامامیله باشا بلا!
هر صاباح، گون دوغار-دوغماز،
قارانلیغی بوغار-بوغماز،
کئچی یاتاغیندان دوروب،
شنگولون حالینی سوروب،
شونگوله نظر سالاردی،
منگولدن اؤپوش آلاردی.
قاپیلاری گوله-گوله
باغلاییب چیخاردی چؤله.
یاماجلاردا اوتلایاراق،
قایالاردان آتلایاراق،
دره لردن سو ایچردی،
یوخدو غمی، یوخدو دردی.
اوتلاماقدان قاییدارکن،
چاغیراردی کئچی بیردن:
-شنگولوم، شونگولوم، منگولوم،
آچینیز قاپینی من گلیم.
آغزیمدا سو گتیرمیشم،
دؤشومده سود گتیرمیشم،
بوینوموزدا اوت گتیرمیشم.
بو سؤزلری ائشیدینجه،
ملََشردی اینجه-اینجه،
یالنیز قالان بو چپیشلره.
هر اوچو سئوینر، گولر،
تئز قاپینی آچاردیلار،
قانادلانیب اوچاردیلار.
آنالاری سود گتیرمیش،
بوینوزوندا اوت گتیرمیش.
یئیردیلر، ایچردیلر،
بیلمزدیلر غوصّه ، کدر.
چپیشلرین آنالاری،
اؤپوب خیردا بالالاری.
قاپیلاری گوله-گوله
باغلاییب چیخاردی چؤله.
بو داغ منیم، او داغ سنین،
یئم توپلاردی یئیین-یئیین.
دؤشلرینه سود ییغاردی،
بوینوزونا اوت ییغاردی.
قیش گئتمیشدی، یاز اولموشدو،
ائلین کئفی ساز اولموشدو.
بزنمیشدی، داغلار، داشلار،
گئجه-گوندوز اوچان قوشلار،
گؤی اوزونو دولانیردی،
داشقین چایلار بولانیردی.
آلا قارلی اوجا داغلار،
قیش دردینی چکن باغلار.
گئیینمیشدی یاشیل کؤینک،
هر یان گولدو، هر یان چیچک.
آنا کئچی، حاللی کئچی،
ممه‌لری باللی کئچی،
او داغلاردان، بو داغلاردان،
دورنا گؤزلو بولاقلاردان،
یئیب، ایچیب اته دولور،
ممه لری سوده دولور.
آنا کئچی، آنا کئچی،
قوربان اولوم سانا، کئچی!
سنی گؤزلر شنگول، شونگول،
یوخا توکلو گؤزل منگول،
سنی گؤزلر چپیشلرین،
سولار آخیر سرین-سرین،
شیرین اوتلار دالغالانیر،
اینسان باخیر، هاوالانیر.
دره یه ائن، داغلارا چیخ،
یئرلر آچیق، گؤیلر آچیق.
فقط بیر گون هر طرف چن،
گؤرونمزدی گلیب کئچن.
گیره‌وه دوشموشدو قوردا،
دولاشیردی اوردا-بوردا.
ائل ایچینده بیر مثل وار:
" قورد دومانلی گون آختارار " .
قورد چوخ گزدی، چوخ دولاشدی،
دره‌لر، تپه‌لر آشدی،
خاطیرلادی شنگول، شونگول،
یوخا توکلو گؤزل منگول
یاتاقدا یالنیزدیر، چاپدی،
گلدی چپیشلری تاپدی.
یازین بو چنلی گونونده
دوردو یاتاغین اؤنونده.
بیر آز دوروخدو یئرینده،
اود پارلادی گؤزلرینده.
سسینی دَییشدیره‌رک،
قورددور، تانیماسین گرک،
دئدی: - شنگولوم، شونگولوم!
ائی جئیران گؤزلو منگولوم!
آغزیمدا سو گتیرمیشم،
دؤشومده سود گتیرمیشم،
باشیمدا اوت گتیرمیشم.
تئز اولون آچین قاپینی، -
چپیشلر ائشیتدی بونو.
یازیق چپیشلر سئوینجک
آنالاری ظن ائده رک
گلیب قاپینی آچدیلار،
قوردو گؤرونجه چاشدیلار.
آه، بو ظالیم، آغزی قارا،
هوجوم ائتدی یازیقلارا،
شنگولو، شونگولو یئدی،
منگولو تاپا بیلمه‌دی.
کئفی دورو، داماغی چاغ،
قاپینی آچیق قویاراق.
چیخدی قاچدی بو قان‌ایچن،
بوروموشدو اطرافی چن.
آنا کئچی داغدا-داشدا،
گاه او باشدا، گاه بو باشدا،
گاه دره ده، گاه اورماندا،
گاه او یاندا، گاه بو یاندا،
سیلدیریم داغلار باشیندا،
قایالارین دیک قاشیندا،
دویونجا اوت یئدی گلدی،
" بالالاریم " - دئدی گلدی.
گلدی یاتاغین یانینا،
تیترمه دوشدو جانینا.
گؤرونجه قاپینی آچیق،
یئرینده دوروخدو یازیق.
دورماییب ایچری گیردی،
اطرافینا گؤز گزدیردی.
- شنگول، شونگول، هارداسینیز؟! -
گؤردو بیر بوجاقدا یالنیز
منگول قیسیلیب اوتورموش،
یازیقجا بوینونو بورموش.
آناسینی گؤرن کیمی
دَییشدی حالی، گؤرکمی.
تئز آیاغا قالخدی منگول،
آناسینا باخدی منگول،
دئدی: -آنا، سندن سونرا
بیر دویغوسوز، آغزی قارا
گلدی گیردی ائویمیزه،
یامانجا توی توتدو بیزه.
شنگولو، شونگولو یئدی،
منیسه تاپا بیلمه‌دی.
کئچی‌نین اورگی یاندی،
اؤز-اؤزونه آجیقلاندی.
آنسیزین چیخدی باییرا،
بیلمه‌دی کی، گئتسین هارا،
چونکی فیکری داغینیقدی.
گزدی، گزدی، گلدی چیخدی
دووشان دامی‌نین اوستونه.
سؤیدو اونا دؤنه-دؤنه.
باجاسیندان بیر داش آتدی،
آیاغینی تاپپیلداتدی.
دووشان قالخیب، چیخدی داما،
-نئچین سؤیورسن آداما؟
دئیه اونا وئردی سوال،
آنا کئچی چوشدو درحال:
-شنگولومو، شونگولومو،
آه، سن یئمیسن، بؤیله می؟
دووشان دئدی: -باغیرما چوخ،
منیم بوندان خبریم یوخ!
هایدی، گئت تولکودن سوروش،
گئت اونونلا دالاش، ووروش.
کئچی نین اورگی یاندی،
اؤز-اؤزونه آجیقلاندی.
یومروغونو، سیخدی، سیخدی،
گزدی، گزدی، گلدی چیخدی
تولکو دامی نین اوستونه.
سؤیدو اونا دؤنه-دؤنه.
باجاسیندان بیر داش آتدی،
آیاغینی تاپپیلداتدی.
تولکو چیخدی، قالخدی داما،
-نئچین سؤیورسن آداما؟ -
دئیه اونا وئردی سوال.
آنا کئچی جوشدو درحال:
- شنگولومو، شونگولومو،
آه، سن یئمیسن، اؤیله می؟
تولکو دئدی: - باغیرما چوخ،
منیم بوندان خبریم یوخ!
گئدیب جاناواردان سوروش،
گئت اونونلا دالاش، ووروش.
کئچی‌نین اورگی یاندی،
اؤز-اؤزونه آجیقلاندی.
یومروغونو سیخدی، سیخدی،
گزدی، گزدی، گلدی چیخدی
جاناوار دامی اوستونه.
سؤیدو اونا دؤنه-دؤنه،
باجاسیندان بیر داش آتدی.
آیاغینی تاپپیلداتدی.
قورد آسمیشدی سودلو آش،
داش گلدی دوشدو بیرباش
قازانچانین ایچینه.
جاناوار دئدی: - بو نه؟
کیمدیر منی دولاشدیران؟
قازانچانی بولاشدیران؟
دام اوستونده گزن کیمدیر؟
اورگیمی اوزن کیمدیر؟
کیمدیر دنگ ائدن باشیمی؟
کیمدیر توزلایان آشیمی؟
کئچی دئدی: - جوشان منم،
دام اوستونده قوشان منم.
بوینوزلاریم قوشا-قوشا،
هونرین وار، چیخ ساواشا.
اؤز-اؤزونه دئدی: " نه وار؟! "
چؤله چیخدی تئز جاناوار.
آنا کئچی جوشدو درحال.
جاناوارا وئردی سوال:
- شنگولومو، شونگولومو،
آه، سن یئمیسن، اؤیله می؟
قورد کئچینی آلداتماق،
ایشی بوینوندان آتماق،
ایسته‌دیسه، اولمادی،
ظولم یئرده قالمادی.
سؤز قویدولار، گئده لیم،
ایشی آییرد ائده لیم.
قاش یئنیجه قارالیردی،
گونش سولور، سارالیردی.
شؤوقو دوشوردو داغلارا،
چکیلیردی اوزاقلارا.
آغ بولودلار دسته-دسته
گؤی اوزوندن داغلار اوسته
یونگول کؤلگه سالیردیلار،
پارچالانیب قالیردیلار.
اوبانین دا مال-قاراسی
هئچ کسیلمه دن آراسی
دؤنوردولر کنده ساری.
اوبانین گؤزل قیزلاری
اللرینده بادیا، قازان،
نه قدر وارسا سود ساغان
گؤزله ییردیلر ناخیری،
دئییل سؤزومون آخیری.
آز گئتدیلر، اوز گئتدیلر،
دره، تپه، دوز گئتدیلر.
یاخیندا بیر قاضی واردی،
اینصافسیز و تاماهکاردی.
آنا کئچی دالا قالدی،
جاناوار بیر قوزو آلدی.
گلدی قاضی نین یانینا،
باشلادی اؤز یالانینا.
سووقات قاضییا خوش گلدی،
کئچیسه الی‌بوش گلدی.
قاضی دئدی: - نه وار، کئچی؟
دوغرو یولدان کنار کئچی...
یئنه نه وار، نه دئییرسن؟
قاضیدان نه ایسته ییرسن؟..
کئچی دئدی: - دردیم چوخدور،
هئچ حالیما یانان یوخدور.
بونو آیدین بیلیر هامی،
قورد یئمیش ایکی بالامی.
قاضی دئدی: - یالان دئمه،
اؤزگه سینه بؤهتان دئمه...
سن اؤزون چوخ ترس کئچیسن،
کئچیلرین ان بیجیسن.
سن آللاهی اونوتموسان،
بامباشقا بیر یول توتموسان.
وئرمه‌ییرسن خومس-ذکات،
هانی گتیردیگین سووقات؟
هر شئی آیدینلاشدی تامام:
" من سووقاتسیز ایشه باخمام! "
کئچی دئدی: - ائی جاناوار،
یاخیندا بیر دمیرچی وار،
اونون یانینا گئده لیم،
ایشلری آییرد ائده لیم.
آز گئتدیلر، اوز گئتدیلر،
دره، تپه، دوز گئتدیلر.
دمیرچییه چاتدی اونلار.
دمیرچی سوروشدو: - نه وار؟
کئچی دئدی: - بیلیر هامی،
منیم ایکیجه بالامی
ظولومکار جاناوار یئمیش،
هر کسه بللیدیر بو ایش.
قارداش دمیرچی یاخشی بیل،
یالنیز منیمکینی دئییل،
اوبانین قویونلارینی،
کندین گؤزل داوارینی
پارچالایان، یئین بودور،
" منم-منم! " دئین بودور.
بونون هر بیر ایشی قاندیر،
بیزیمله کؤهنه دوشماندیر.
دمیرچی چوخ آجیقلاندی،
قوردون حیله سینی قاندی.
دئدی: - گرک ایندی سیز
ووروشوب دؤیوشه سینیز -
بوراخدی اؤز ایشلرینی،
دئدی: - آی قورد، دیشلرینی
ایتیله‌ییم سنین گرک!
قورد دئدی: - تئز ائله گؤرک.
دمیرچی بیر میخ‌چیخاران
کلبتین آلاراق هامان
بوراخیب اؤز ایشلرینی،
چکدی قوردون دیشلرینی.
ناغیلچیلار بیلیر بونو، -
کئچی‌نین‌سه بوینوزونو
یاخشی-یاخشی ایتیله دی،
- هایدی، ووروشونوز! - دئدی.
کئچی قیزغین، قورد عصبی،
پاریلدادی شوه کیبی
کئچی‌نین ده بوینوزلاری.
قورد گلدی کئچییه ساری.
کئچی گلمیشدی جانا،
قورد آتیلدی مئیدانا.
ووروشدولار دویونجا،
کئچی کلله وورونجا
قورد بولاشدی آل قانا.
- آمان، آمان، قورساغیم!
جیریلدی باغیرساغیم!
آمان، آمان، آمان، وای!
اؤلدوم، اؤلدوم، آی هارای!
کئچی گولدو قوردا بیر آز،
دئدی: -ظولوم یئرده قالماز.
بالالاریمی یئمه‌ییدین،
وای قورساغیم دئمه‌ییدین!
کؤچورن: عباس ائلچین