طوطو قوشو
سلیمان ثانی آخوندوف (1936-1875)
بیری واردی، بیری یوخدو بیر چال-چپری داغیلمیش، گوللری سولوخموش، آغاجلاری یاری قوروموش بیر کؤهنه باغ واردی. باغین قوشلاری بو خارابادا چوخ مشققت ایله گون کئچیریردیلر. گونلرین بیر گونونده بو باغا هارادانسا بیر بولبول اوچوب گلدی و بیر نئچه نغمه اوخوماقلا باغداکی قوشلاری باشینا جمع ائتدی. قوشلار ییغیلان کیمی بولبول اونلارا بیر فصیح و بلیغ نیطق سؤیلهدی. بو نیطقدن قوشلار بیر شئی آنلامادیلارسا دا، یئنه چوخلاری آلقیشلاییب "احسن! احسن!" دئدیلر. سونرا بولبول اؤزونون گؤزل ویلایتلرینی بوراخیب بو باغا گلمک قصدینی بیان ائتدی و دئدی:
- منیم عزیز قارداشلاریم! من یاشیل چمنلری، لالهزار گولشنلری بوراخیب بو ویرانهیه گلدیم کی، سیز بدبخت قارداشلاریمی دا اؤزوم کیمی موسیقی ایشلرینه آشنا ائدیم.
- هایدی، افندیلریم، باشلایالیم!
بونو دئییب بولبول بیر دستگاهده جمعی موغاماتی تامام ائتدی و سونرا قوشلارلا تعلیمینه شوروع ائتدی. قارغالار قیریلداشدی، بایقوشلار اولاشدی، ساغساغانلار قیغیلداشدی، سرچهلر جورولداشدی، خولاصه هر قوش اؤز آناسینین اؤیرتدیگی سسله اوخوماغا باشلادی.
بولبول نه قدر چالیشدی قوشلاردان هئچ بیری اونو یامسیلاماغی دا باجارمادیلار. آنجاق بیرجه طوطو قوشو اؤز عادتینه گؤره اونون تقلیدینی چیخاردیردی. آخیردا بولبول قوشلاردان نااومید اولوب اونلاری طوطو قوشونا تاپشیردی و اؤزو ده گلدیگی ویلایته قاییتدی. بولبول گئدندن سونرا طوطو قوشو بولبولون اداسی ایله بیر "کونسرت" مجلیسی دوزلتدی. دعوت اولونموش قوناقلار همین گون مجلیسه ییغیلدیلار. طوطو قوشو بیر اوجا یئره چیخیب کراحتلی بیر سسله قارغا کیمی قاریلدادی، ساغساغان کیمی قیغیلدادی، حتّی قورباغا کیمی ده قورولدادی، آنجاق بیر بولبول کیمی اوخویا بیلمهدی. سیچان بونو ائشیدیب دئدی:
- آی طوطو دایی! قاباقلاردا پیس ده اولسا، اؤز آنا دیلینده اوخویوردون، آما ایندی بولبولون ده آدینی بیآبیر ائتدین و هر طرفدن آوارا قالمیسان.
کؤچورن: عباس ائلچین