”Eyilikke kemlik yapma”

Köyden uzaq yerlerde yaş bir faqır çoban baynıñ qoylarını baqıp yüre eken.O, aylarnen köyge kelmey eken.Bu çoban çöllerde çeşit türlü sesler çıqarıp yırlağan quşlarnı diñlemege ve avlanmağa pek seve eken.O, bir kün avğa çıqqanda dağnıñ kenarında yanğın çıqqanını körüp, aman anda yetişe.Bir daha baqsa, ateş içinde bir şey çapalanıp, bala kibi ağlay. O, her vaqıt tulubını yanında alıp yüre eken. Çoban çoq tüşünüp turmadan, çalt-çalt tulupnı uzunca bir yipke bağlap, onı ateş içinde iñlegen şeyge taba ata. Çapalanğan şey can alâmetinen tulupqa kirgeni kibi, Çoban onı çekip çıqara. Tulupnı alıp baqsa, ne körsin, tulup içinde yalınları ateşte yanğan büyük bir acerha yılanı yata.Çoban onı qurtarğanına peşman ola, amma artıq olacaq şey olğan.
Acerha tuluptan çıqqan soñ, çoban oña:
-Qana, ayt baqayım, seni ölümden qurtarğanım içün maña ne bereceksin?- dep soray.
Acerha yırtıcı közlerini daha ziyade aqaytıp:
-Meni qurtarğanıñ içün seni aşaycağım.-dey.
Çoban ne yapacağını bilmey. Acerhağa:
-Ya, seni qurtarmağan olsam sen ateşte küyıp,kebap olacaq ediñ de,- dey. Lâkin iç bir şey kar etmey. Acerha hep öz sözünde tura. Olar çoq iddalaşalar. Şu arada yanlarına bir tilki kelip toqtay.
-Sorması ayıp olmasın, ne davalaşıp turasıñız ya?- dep soray.
Çoban:
– Mına, tilki, men bu acerhanı şu ateş içinden qurtardım. Zahmetim içün ne bereceksin,dep soradım. O:
-Seni aşaycağım, – dey. Şunıñ üstünde davalaşıp oturamız.
Tilki meseleni bir kereden añlay ve çobanğa yardım etmek içün aynecilik tüşüne. Tilkige aynecilik tüşünmek içün de çoq vaqıt kerekmey ya. Tilki tez-tez işke kirişe, o ciddiyliknen:
-Yoq, çoban, sen acerhanı qurtarğanıña inanmayım!- dey.
Çoban açuvlanıp:
-Ne içün inanmaysıñ ya?Mına, tulup da yanımda,- dey.
Tilki tulupnı alıp baqa da:
– Ey, çoban, sen pek qolay çora adam ekensiñ, bu balaban acerha seniñ tulupıña sığacağı barmı?- dey.
Acerha işniñ asılına barmay:
-Sığdım, sığdım,vallahi-billahi sığdım, -dep bağıra.
Tilki :
-Öyle ise, kir baqayım, – dey.
Acerha tulupqa kire, başını ise tışta qaldıra. Tilki onı körip:
– Ana köresiñmi,sığmaysıñ, -dey.
Acerha başını da tulupnıñ içine kirsete.
Çoban bundan faydalanıp, birden tulupnıñ ağızını qapata ve yahşı etip bağlay da, yılannı yanıp turğan ateşniñ içine ata.
-Eyilikke kemlik etkenniñ talihi böyledir – dey çoban.

Qaynaq: Qırm'ın sesi