+0 BƏYƏN
بالاجا نوخودون باشینا گلنلر
ایران ناغیلی
بیری وار ایدی، بیری یوخ ایدی. بو احوالات بلکه ده دوغرودان اولوب، بلکه ده هئچ اولماییب. بیر کیشی ایله بیر آرواد وار ایدی. بونلارین اوشاقلاری یوخ ایدی. بونلار ایسه چوخ ایسته‌ییردیلر کی، بیر اؤولادلاری اولسون. گونلرین بیر گونو اونلارین ائوینه بیر درویش گلدی. دردلریندن خبر توتوب اونلارا بئله مصلحت گؤردو:
– بیر اوووج نوخود گؤتورون؛ اونو دیبچه‌یه تؤکوب تندیره قویون. اوچ گوندن سونرا هر نوخوددان بیر اوغلان، یا دا بیر قیز چیخاجاق.
آرواد بئله ده ائله‌دی. اوچونجو گونو دیبچگی تندیردن چیخاریب اوتاغین اورتاسینا قویدو، دیبچگین ایچینده‌کی نوخودلار بیر-بیر یئره آتیلدیلار. آرواد سئویندی، اری ایسه قورخدو:
– یاخشی، بیر دئ گؤرک کی، بیز بو جینّی-جعفر قوشونو ایله نه ائدجه‌ییک؟ صاباحدان بیری پاپاق ایسته‌یه‌جک، بیری باشماق ایسته‌یه‌جک، بیری پالتار ایسته‌یه‌جک. بیز بو قدر پولو هاردان آلاق؟
سوپورگه‌نی گؤتوروب نوخودلاری سوپوردو، نوخودلار کانداردان باییرا چیخان کیمی او ساعت یوخ اولدولار. آنجاق بیرجه نوخود تندیرده قالمیشدی. آرواد گؤردو کی، اری بوتون نوخودلاری سوپوروب آتدی، باشینا دؤیوب آغلادی و دئدی:
– سن نه ائله‌دین؟ اؤزوموز اوچون هئچ اولماسا بیرجه دنه نوخود ساخلایا ایدین!
– آ، دوغرو دئییرسن، لاپ یادیمدان چیخدی! – دئیه اری ائله بیل یاتمیشدی آییلدی.
بیردن او، نازیک بیر سس ائشیتدی:
– دده، من بوردایام!
اونلار أییلیب تندیره باخدیلار، – گؤردولر کی، اورادا بیر نوخود وار. سئویندیلر، نوخودو تندیرین ایچیندن گؤتوروب اوووجلارینا قویان کیمی نوخوددان بیر اوغلان چیخدی. او، باشدان آیاغاجان: اللری ده، آیاقلاری دا، گؤزلری ده، قولاقلاری دا – بوتون اوشاقلارینکی کیمی ایدی – آنجاق بویو باپ‌بالاجا ایدی، نوخود بویدا. آتا ایله آنا اوغلانی ائله نوخود دا آدلاندیردیلار.
ایللر گلیب کئچدی. نوخود بیر آزجا بؤیوموشدو، آنجاق یئنه ده بالاجا قالمیشدی – بیر بارماق بویدا. بیر دفعه نوخود، آناسینا دئدی:
– آنا، من آتام اوچون چؤله یئمک آپاراجاغام، یاخشی؟
– یوخ، سن آپارا بیلمزسن، – دئیه آناسی جاواب وئردی.
– آپارا بیله‌رم، باجارارام، گؤررسن!
آناسی راضی اولدو. خورجونون گؤزونه یئمک قویوب ائششگین دالینا سالدی، نوخودو دا ائششگین بوینونا میندیردی. ائششک یاواش گئدنده نوخود اونون قولاغینی دارتیردی، او دا تئز-تئز گئدیردی. نوخود گلیب آتاسی‌نین جوت سوردوگو تالایا چاتدی، قیشقیردی:
– دده، من سنین اوچون یئمک گتیرمیشم، منی ائششگین اوستوندن دوشور!
آتاسی گلیب نوخودو آشاغی دوشوردو. سونرا دا خورجونو آچماغا باشلادی. نوخود اونا دئدی:
– سنین اوچون یئمک گتیرمیشم، ایندی ده، سنین عوضینه یئری من شوملایاجاغام.
– باجارمازسان.
– باجارارام.
نوخود جوت سورمگه باشلادی – اؤکوزلر اونون سؤزونه قولاق آسیردیلار. بیردن اؤکوزلردن بیری‌نین آیاغی نیه‌سه ایلیشدی. نوخود یئره دوشوب گؤردو کی، اؤکوزون آیاغینا ایلیشن بیر کوپ‌دور. کوپون ایچی قیزیللا دولودور.
– دده، بیر بورا گل، گؤر نه تاپمیشام! – دئیه نوخود قیشقیردی.
آتاسی یاخینا گلیب اؤز گؤزلرینه اینانمادی: کوپون ایچینده قیزیل واردی.
پولو ائوه گتیردیلر. نوخود اویناییر، شادلیغیندان اوخویوردو:
– ایندی بیز دؤولتلی‌ییک، ایندی بیز دؤولتلی‌بیک!
آنجاق آتا ایله آنا سئوینمیردیلر: پادشاه اونسوز دا خبر توتوب، قیزیللارینی اللریندن آلاجاق. قیزیللارین هامیسینی پادشاها وئرمگه حئییفلری گلدی. بئله قرارا گلدیلر کی، اؤزلری گؤتوروب قیزیللارین یاریسینی پادشاها وئرسینلر.
– آنا، دده، قویون پادشاهین یانینا من گئدیم! سیز اونا نه قدر وئره‌جکسیز، من ده اونو اؤزوم آپارا بیله‌رم – دئیه نوخود آتا-آناسی‌نین یاخاسیندان یاپیشدی: او، پادشاهی یامان گؤرمک ایسته‌ییردی.
آتا-آناسی راضی اولدو. آناسی کیسه تیکدی، ایچینه ایکی اوووج قیزیل تؤکدو. نوخود، قیزیل کیسه‌سینی دالینا آلیب پادشاهین یانینا یولا دوشدو. آناسی یولا اونون اوچون لاواش ایله قاتیق قویموشدو.
آز گئتدی، چوخ گئتدی، آخیر گلیب پادشاهین اولدوغو ویلایته چاتدی. نوخود، پادشاهین اوجا سارایینی گؤروب اؤز-اؤزونه دئدی:
–آ، پادشاه گؤر نه دؤولتلی‌دیر! بیزیم قیزیلیمیز اونون نیینه لازیم‌دیر؟! من قیزیلی اونا وئرمه‌یه‌جگم.
نوخود ائولرینه قاییتماغی قرارا آلدی. آنجاق یامان اورگیندن کئچیردی کی، پادشاهی گؤرسون. او، یولون قیراغیندا چالا قازیب قیزیل کیسه‌سینی اورادا گیزلتدی، اؤزو ایسه شاهین سارایینا گئتدی.
– آی پادشاه، آی پادشاه! – دئیه نوخود قیشقیردی.
شاهین نؤکرلری اونون یانینا قاچیب:
– نه اوچون قیشقیریرسان؟ نه لازیم‌دیر؟
– سیز هامینیز شاه‌سیز؟ گؤر نه قدر شاه وار، – دئیه نوخود تعجب ائله‌دی.
– نه دانیشیرسان، آ، – دئیه نؤکرلر قورخدولار. – شاه بیر نفردیر، بیز ایسه اونون نؤکرلری‌ییک. شاه سارا‌دا، قیزیل تاختین اوستونده اوتوروب.
نوخود اونلارا دئدی:
– من شاهی گؤرمک ایسته‌ییرم!
گئدیب شاها خبر وئردیلر. شاه امر ائلدی کی، گئدیب نوخودو گتیرسینلر.
نوخودو سارایا گتیردیلر. دوغرودان دا شاه قیزیل تاختین اوستونده اوتورموشدو. دؤوره‌سینده ده وزیر-وکیلی.
– بالاجا، یاخین گل. دئ گؤرک سنین نه ایشین وار؟ – دئیه پادشاه سوروشدو.
– پادشاه، منیم بیر ایشیم یوخ‌دور، – دئیه نوخود جاواب وئردی. – من گلمیشم سنه باخیم. بیلیرسن نه وار؟ گل منیمله لاواشلا قاتیق یئیک!
هامی قیشقیریق-باغیریق سالدی:
– وای سنی، حرام‌زاده اوشاق!
– آخماغا باخ ها، پادشاها لاواش تکلیف ائدیر.
– مگر پادشاه قاتیق یئییر؟
– بس پادشاه نه یئییر؟ – دئیه نوخود تعجب ائتدی.
– یومورتا، بال، پلوو، جوجه چیغیرتماسی...
پادشاه، اوغلانین ادبسیزلیگینه هیرصلنیب اونو زیندانا سالدیردی.
زیندان نوخودون خوشونا گلمه‌دی، او فیکیرلشمگه باشلادی کی، نئجه ائله‌سین پادشاهی آلدادیب ائولرینه قاچسین. فیکیرلشدی-فیکیرلشدی، آخیردا تاپدی. او، قیشقیرماغا باشلادی:
– منیم یادیمدان چیخیب شاها قیزیل باره‌سینده هئچ نه دئمه‌دیم، قیزیل باره‌سینده هئچ نه دئمه‌دیم، – آخی قیزیل باره‌سینده هئچ نه دئمه‌دیم...
گؤزتچیلر بونو ائشیدیب شاها خبر وئریرلر. شاه امر ائدیر کی، نوخودو یئنه ده اونون یانینا گتیرسینلر.
– تئز اول، دئ گؤرک کی، یادیندان نه چیخیب منه دئمه‌میسن!
نوخود دیرماشیب شاهین چینینه چیخدی، باشینی أییب اونون قولاغینا دئدی:
– بیر دفعه منی زیندانا سال‌دیرمیسان، بیر ده بئله شئی ائله‌مه!
پادشاه هئچ اؤزونه گلمه‌میش، نوخود، پادشاهین دیزی‌نین اوستونه آتیلدی، اوردان دا یئره توللانیب قاچدی.
یولدا او، قیزیللا دولو کیسه‌سینی تاپیب ائولرینه قاییتدی. بوتون بونلاری آتا-آناسینا دانیشدی، آخیردا دئدی:
– شاها هئچ نه وئرمه‌یین، او، اونسوز دا دؤولتلی‌دیر!
قایناق: http://www.nagillar.az
کؤچورن: عباس ائلچین