عومومی معلومات

بنؤوشه اویونو

یاز فصلی‌نین گلیشی ایله علاقه‌دار اوشاقلارین، جاوانلارین حیاتیندا یئنی بیر گون باشلاییر – "بنؤوشه گونو". اوز توتورلار بنؤوشه عطیرلی داغ اتکلرینه، دره‌لره، گونئی یاماجلارینا، بولاقلارین یان-یؤره‌سینه، مین بیر هوسله گول-چیچک توپلاییرلار. قیز-گلینلر تئللری‌نین اوجلارینا بنؤوشه دوزر، یاخالارینا بنؤوشه تاخار، ساچلارینا مین بیر رنگلی، مین بیر عطیرلی چیچکلردن چلنگ هؤرورلر. بنؤوشه‌دن دسته توتوب "یاز نوباری"دیر، – دئیه آنا و باجیلارینا، قوهوم-قونشویا پایلایار، نیشانلی قیزلاری سئویندیرر، شنلیک ائدر، ماهنی اوخویارلار:

بوینو بوکوک بنؤوشه‌م،

کؤنلو سؤکوک بنؤوشه‌م.

قار اوستوندن بویلانان،

آ دردلره هایلانان،

یاز عطیرلی بنؤوشه‌م!

یاز عطیرلی بنؤوشه‌م!

بو زامان یاز چیچگی بنؤوشه‌‌نین آدیندان گؤتورولن سؤزلو-نغمه‌لی "بنؤوشه" اویونو اوینایارلار. نوروز بایرامیندا دا "بنؤوشه" اویونو اویناماق عادتدیر. بنؤوشه اویونو زامانی گنجلر ایکی دسته‌یه آیریلیر و بیر دسته او بیری دسته‌یه موراجیعت ائده‌رک دئییر:

بنؤوشه، سیزدن بیزه کیم دوشه؟

اویونون قایدالاری

1
بیر نئچه اوشاق جمع اولوب ساناما یولو ایله ایکی اوستا(باشچی، دسته‌باشی و یا موللا) سئچیرلر. سونرا اوستالار (باشچی، دسته‌باشی و یا موللا) تعیین اولوندوقدان سونرا دسته‌لره بؤلونمک اوچون هالایا گئده‌رک اویون ایشتیراکچیلاری اولان اوغلان و قیزلار ایکی دسته‌یه بؤلونوب بیر-بیریندن 10–15 م آرالی اوزبه‌اوز دایانیر و ال-اله توتوب سیرا دسته دوزلدیرلر.. اویونا باشلایان دسته ایشتیراکچیلاری بیر-بیریله دئییشیرلر:

1.جی دسته: قیی قیلینج، قیی قیلینج.

2.جی دسته: قییما قیلینج.

1.جی دسته: اوخ آتدیم.

2.جی دسته: اوغرو توتدوم.

1.جی دسته: بنؤوشه.

2.جی دسته: بنده دوشه.

1.جی دسته: بیزدن سیزه کیم دوشه؟

2.جی دسته: سیزدن بیزه

آدی گؤزل، اؤزو گؤزل

فیلانکس دوشه (ادی ایله دئییلیر).

2.جی دسته ائله اوشاق سئچمگه چالیشیر کی، اونلارین صفینی یارا بیلمه‌سین. آدی چکیلن قاچاراق رقیب دسته‌‌نین صفینی یاریب او بیری طرفه کئچه بیلسه، همین دسته‌دن بیر نفری اؤزو ایله دسته‌لرینه اسیر آپاریردی. هرگاه کئچه بیلمه‌سه،اؤزو اونلارین دسته‌سینه قوشولمالی ایدی. اویونچولارین هامیسینی اؤز طرفینده ساخلایان دسته غالیب حئساب ائدیلیردی. گؤروندوگو کیمی، اویون اوشاقلاری حیاتلا اوزلشدیریر، اطرافداکیلارلا، طبیعتله اونسیّته دعوت ائدیر، اونون بیلیک آلماسینا، امک وردیشلری الده ائتمه‌سینه، حرکت فعالیتی‌نین تکمیل‌لشدیریلمه‌سینه کؤمک ائدیر.

2

اوشاقلار اؤزلرینه ایکی باشچی (موللا) سئچیرلر. "هالای-هالای" گلمکله ایکی دسته‌یه آیریلیرلار. دسته‌لر بیر-بیریندن یوز آددیم آرالی ال-اله توتوشوب دایانیرلار. باشچیلاردان بیری او بیریسینه دئییر:

- بنؤوشه!

او بیریسی جاواب وئریر:

- بنده دوشه!

اوّلکی موللا دئییر:

- بیزدن سیزه کیم دوشه؟

او بیری موللا اوشاقلارین بیری‌نین آدینی چکیب دئییر:

- علی، یاخود قمر دوشه!

علی، یا قمر جرگه‌دن آیریلیب یویوره-یویوره ال-اله توتوشموش اوشاقلارین صفینی یارمالیدیر. بورادا گوجلولوک اساس شرطلردندیر. اگر اویونچولاردان بیری گوچ وئریب ال-اله توتوشموش اوشاقلارین الینی بیر-بیریندن آییرسا، او بیری طرفه کئچه بیلسه، بیر اوشاق دا گؤتوروب یئنه اؤز اوّلکی یئرینه قاییدیر. یوخ، اگر کئچه بیلمه‌سه،اورادا قالمالی، او دسته‌یه قوشولمالیدیر. هانسی طرف اوشاقلارین هامیسینی اؤز طرفینده ساخلایا بیلسه، او دسته اویوندا قالیب گلیر، او بیری طرفی تؤهمتله‌ییر.

قایناق

• شیفاهی خالق ادبیاتی، اوشاق فولکلورو. "آلتون کیتاب" نشریاتی، باکی-2007. ص. 63.
• آذربایجان ائتنوقرافیاسی، باکی-2007، "شرق-غرب" نشریاتی. اوچ جیلدده. 3. جیلد. ص. 480. ایسبن 978-9952-34-152-2
• نوروز بایرامی ائنسکلوپئدیاسی. باکی-2008 (شرق-غرب). ص. 46