+0 BƏYƏN
گؤیچک فاطما‌نین ناغیلی
بیری وار ایمیش، بیری یوخ ایمیش، بیر کیشی وار ایمیش. بو کیشی‌نین بیر آروادی و بو آرواددان فاطما آدیندا چوخ عاغیللی و گؤزل قیزی وار ایمیش. بیر گون فاطما‌نین آناسی ناخوشلاییر و قیزینا دئییر کی، من اؤلندن سونرا دده‌ن تزه آرواد آلاجاق و او آرواد سنی چوخ اینجیده‌جک. آما قارا اینگیمیزدن موغایات اول، اونو اؤزون اوتار.
قیزین آناسی اؤلور و آتاسی گئدیب اؤزگه بیر آرواد آلیر. بو آروادین دا اوّلکی اریندن بیر چیرکین قیزی واردی.
آرواد گؤیچک فاطمانی چوخ دؤیوب اینجیدیرمیش. فاطما صبر ائدیب، هر گون قارا اینگی اوتارماغا آپارارمیش. فاطما‌نین آنالیغی اونا یون، داراق وئررمیش کی، چؤلده داراییب اَییرسین. فاطما یونو وئررمیش اینگین آغزینا. قارا اینک یونو اودار، سونرا حاضیر ایپی آغزیندان چیخاریب وئررمیش فاطمایا.
بیر گون فاطما یون دارادیغی یئرده کولک اونون الچیمی‌نین بیرینی گؤتوروب قالدیردی هاوایا. فاطما بونون دالینجا یویوروب دئدی:
- قانادینا قوربان، یئل بابا، الچیمیمی سال، بابا!
یئل اونون الچیمینی بیر باجادان سالدی. فاطما ائوه گیریب گؤردو کی، بورادا بیر هئیبتلی قاری اوتوروب، آلت دوداغی یئر سوپورور، اوست دوداغی گؤی. قاری قاباغینا بیر قورباغا قویوب اونو سیغاللاییر. بو، دیو آناسی ایدی.
فاطما قارییا باش اَییب دئدی: - منیم الچیمیمی وئر.
قاری دئدی:
- کل باشیما باخ، سونرا وئریم.
فاطما اونون باشینا باخاندا گؤردو کی، ایلان-قورباغا ایله دولودور.
- قاری سوروشدو:
منیم باشیم یاخشیدی، یا آنا‌نین باشی؟
فاطما دئدی: - سنینکی یاخشیدی.
قاری سوروشدو:
- بو قورباغا گؤیچکدی، یوخسا اینسان؟
فاطما دئدی:
- کؤنول سئون گؤیچکدیر.
فاطما‌نین سؤزلری قارییا خوش گلدی. قاری اونون الچیمینی وئریب دئدی:
- گئدرسن، قاباغینا بیر آغ سو، بیر قارا سو و سونرا بیر قیرمیزی سو چیخاجاق. آغ سودا چیمرسن، قارا سو ایله ساچینی یویارسان، قاشینا، کیپریگینه چکرسن، قیرمیزی سودان یاناقلارینا سورترسن.
بیر ده قاری اؤز توکوندن وئردی و دئدی کی، سنه لازیم اولسام، یاندیرارسان، یا‌نیندا حاضیر اولارام.
فاطما توکو گؤتوروب گئتدی. نئجه کی، قاری دئمیشدی، ائله ده ائله‌دی. قاباقجا آغ سودا چیمدی، سونرا قارا سودا ساچلارینی یودو و قیرمیزی سودان گؤتوروب دوداغینا، یاناقلارینا چکدی. ائله گؤیچک اولدو، میثلی، برابری اولمادی.
آنالیغی فاطما‌نین گئج گلدیگینی گؤروب قیزینا دئدی:
- چیخ، گؤر فاطما نئجه اولدو؟
قیزی چیخیب گؤردو کی، فاطما گلیر، آما ائله گؤزللَشیب کی، آدام باخاندا گؤزو قاماشیر.
فاطما ائوه گلنده آنالیغی اونو دانلادی. قیزین گؤزللشدیگینی گؤروب سوروشدو:
- هارادان سن بئله گؤزل اولدون؟!
فاطما باشینا گله‌نی آنالیغینا سؤیله‌دی. او دا صاباحیسی گونو فاطمایا دئدی کی، سن ائوده اوتور، قوی بو گون منیم قیزیم گئتسین اینگی اوتارماغا. آنا اؤز قیزینا یون، داراق وئردی. یئل بونون دا الچیمینی گؤتوروب آپاردی و گتیردی همین دامین باجاسیندان سالدی. قیز الچیمین دالینجا یویوروب ایچری گیردی و قارییا دئدی:
- الچیمیمی وئر.
قاری دئدی:
- باشیما باخ، سونرا وئریم.
قیز اونون باشینا باخاندا قاری سوروشدو:
- منیم باشیم یاخشیدیر، یوخسا ننه‌‌نین باشی؟
قیز دئدی:
- سنین باشین پیسدیر، ننه‌مین باشی یاخشیدیر.
قاری‌نین بونا آجیغی توتوب دئدی:
- گئدرسن، قاباغینا بیر آغ سو چیخار، بیر قارا سو. قارا سودا چیمرسن، آغ سودا باشینی یویارسان
قیز آغ سودا باشینی یویوب قارا سودا چیمدی، داها دا کیفیر اولدو. آناسی بونو گؤروب فاطمایا برک آجیغی توتدو و حیرصیندن آز قالدی چاتلاسین. فاطما‌نین آجیغینا ایسته‌دی اونون اینگینی اؤلدورسون. چونکی ایشلرین باشی اینک ایدی.
بیر گون آرواد دالینا بیر-ایکی لاواش باغلاییب، اوزونه زعفران چکیب گیردی یورغان-دؤشه‌یه. اری ائوه گلنده آرواد بیر او یانا، بیر بو یانا دؤندو، قورو لاواشی دالیندا قیردی. اری سوروشدو:
- آرواد، سنه نه اولوب سوموکلرین ائله شاققیلداییر، رنگین بئله سارالیب؟
آرواد دئدی:
- برک ناخوشام، اؤلورم، قارا اینگی گرَک کسه‌سن. اونون اتیندن یئسم، بلکه دیریلم.
کیشی ایستمه‌دی فاطما‌نین اینگینی کسسین. آما علاجی کسیلیب دئدی:
- قوی فاطما ائودن بیر یانا گئتسین، اینگی کسیم.
اینک بونلارین فیکرینی باشا دوشوب فاطمایا دئدی:
- منی کسه‌جکلر. سن منیم اتیمدن یئمه و سوموکلریمی ییغیب بیر یئرده باسدیر. هر واخت ایسته‌سن گل او یئر، اوستونو آچ، اورادا بیر دست پالتار و بیر جوت قیزیل باشماق تاپارسان.
فاطما اینک ایله ائوه قاییداندا آتاسی اونو ایش دالینجا گؤندریب اینگی کسدی. فاطما قاییداندا اینگینی اؤلموش گؤروب چوخ آغلادی. اینگین اتیندن هئچ یئمه‌دی و سوموکلرینی ییغیب بیر یئرده قویولادی.
صاباحدان خبر چیخدی کی، پادشاهین اوغلونا توی اولور. فاطما‌نین آنالیغی یئره بیر چاناق داری سپیب دئدی کی، بونلاری بیر-بیر ییغارسان چاناغا. یا‌نیندا بیر کوپ ده قویوب دئدی:
- بونو دا آغلاییب گؤز یاشینلا دولدورارسان. اؤز قیزینی دا گئییندیریب-کئجیندیریب آپاردی تویا.
یازیق فاطما غمگین اوتوروب باشلادی آغلاماغا. بیردن قاری یادینا دوشدو. اونون وئردیگی توکو یاندیردی. همین ساعات قاری حاضیر اولدو. فاطما باشینا گله‌نی اونا سؤیله‌دی. قاری دئدی:
- غم یئم، تئزلیکله هامیسی باشا گلر.
قاری آیاغینی ووردو یئره. او دقیقه یئردن بیر تویوق یا‌نی‌نین جوجه‌لری ایله چیخدی، دارینی تمیز دنله‌دیلر، چاناغی قاری‌نین گتیردیگی باشقا داری ایله دولدوردولار.
قاری فاطمایا دئدی:
- کوپو ده تمیز سو ایله دولدوروب ایچینه بیر اوووج دوز تؤک، او دا اولسون گؤز یاشی.
سونرا فاطما ایله قاری گئتدیلر اینگین سومویو باسدیریلان یئره. بورانی قازیب گؤردولر کی، بیر دست ظریف ایپک پارچادان لیباس و بیر جوت قیزیل باشماق چیخدی. بورادا چوخلو قیزیل دا واردی. قاری لیباسی، باشماغی گئییندیردی فاطمایا و بیر آز قیزیل، بیر آز دا تورپاق گؤتوروب فاطما ایله گئتدیلر تویا.
یولدا قاری دئدی:
- بو قیز منیم نوه‌مدیر، قویون بو دا اویناسین.
او، فاطما‌نین بیر اووجونا قیزیل، بیر اووجونا دا تورپاق قویوب تاپشیردی کی، آنالیغی‌نین طرفه اوینایاندا اونلارین اوزونه تورپاق سپ، اؤزگه‌لرین طرفینه اوینایاندا قیزیل.
فاطما دا چوخ گؤزل اویناییردی. هامی اونون اویناماغینا حئیران اولدو. قاری نئجه دئمیشدی، ائله ده ائله‌دی. آنالیغی طرفه اوینایاندا تورپاق سپدی، اؤزگه‌لری طرفه اوینایاندا قیزیل.
اوینایاندان سونرا فاطما تله‌سیک قاییتدی ائوه. چوخ تلسدیگیندن کؤرپودن کئچنده باشماغی‌نین بیر تایینی سالدی سویا.
فاطما‌نین آنالیغی تویدان قیزی ایله قاییدیب گؤردو کی، فاطما ائوده اوتوروب، تاپشیردیغی ایشلری ده یئرینه یئتیریب. او، چوخ غضبلی ایدی.
فاطما سوروشدو:
- آی آنا، تویدا نه گؤردونوز؟
آنالیغی آجیقلی دئدی کی، هئچ زاد گؤرمه‌دیک، بیر گونو قارا گلمیش قیز چیخدی، اوینادی، اؤزو ده سنه اوخشاییردی. بیز طرفه اوینایاندا تورپاق سپیردی، اؤزگه‌لری طرفه اوینایاندا قیزیل-گوموش سپیردی.
فاطما دئدی:
- من ائودن چؤله چیخمامیشام، سن بویوردوغون ایشلری گؤرموشم.
بیر گون پادشاهین اوغلو اووا چیخدی. کؤرپونون یا‌نیندان کئچنده ایسته‌دی کی، آتینا سو وئرسین. آت سویا یاخینلاشدی، آما ایچمه‌دی. پادشاهین اوغلو آدام سالدیریب چایی آختارتدی. چایدان بیر قیزیل باشماق تاپدیلار. باشماق چوخ ظریف ایدی. پادشاهین اوغلونا چوخ خوش گلدی. ایسته‌دی کی، نه تؤور اولسا، آختاریب اونون یییه‌سینی تاپسین و اؤزونه آلسین.
چوخ گزدیلر، تاپمادیلار. جارچیلار جار چکنده فاطما‌نین آنالیغی ائشیتدی، اونون ال-آیاغینی باغلاییب سالدی تندیره.
پادشاهین اوغلونون آداملاری آختارا-آختارا گلیب چیخدیلار فاطماگیلین ائوینه. چیرکین قیزین آیاغینا باشماغی گئیدیردیلر، اولمادی. سوروشدولار کی، سیزین ائوده اؤزگه قیز یوخدومو؟ فاطما‌نین آنالیغی جاواب وئردی کی، یوخدو. فاطما‌نین بیر خوروزو وار ایدی، بو خوروز باشلادی بانلاماغا:
فاطما باجیم تندیرده،
آیاقلاری کندیرده!
آرواد نه قدر ایسته‌دی خوروزو قووسون، اولمادی. خوروز سیچرادی دامین اوست، اوجا سسله بانلادی:
فاطما باجیم تندیرده،
آیاقلاری کندیرده!
پادشاهین آداملاری بونو ائشیدیب، تندیره باخدیلار. گؤردولر کی، بونون ایچینده ال-آیاغی کندیرله باغلانمیش بیر گؤزل قیز وار. قیزی چیخاریب باشماغی اونون آیاغینا گئیدیردیلر. گؤردولر کی، باشماق ائله بیل اونون آیاغینا بیچیلیب. آپاردیلار پادشاهین اوغلونا. پادشاهین اوغلو قیزی گؤرن کیمی جانی-دیلدن عاشیق اولدو و یئددی گون، یئددی گئجه توی ائله‌ییب فاطمانی اؤزونه آرواد ائله‌دی. یئدیلر، ایچدیلر، یئره کئچدیلر. سیز ده یئیین، ایچین، مورادینیزا یئتیشین!
کؤچورن: عباس ائلچین