​​​

زمرد و قیمت

(اۉزبېک خلق اېرته‌گی)

بیر زمانده کتّه‌ بیر سای بۉییده کیچکینه‌ بیر اوی بۉله‌ر اېکن. بو اویده چال، اونینگ زمرد دېگن قیزی، اۉگه‌ی آنه‌ و اونینگ قیمت دېگن ارزنده‌ قیزی تورر اېکنلر. کمپیر‌نینگ زمردنی کۉرگنی کۉزی، آتگنی اۉقی یۉق اېکن. او حدېب قیزنی اوریب، قرغه‌‌ب، اېرته‌دن کېچگچه ایشله‌ترکن، بې‌چاره‌گه بیرپس هم تینچ‌لیک بېرمس اېکن.

زمرد چیرایلی، آدابلی، ملایم، عقللی قیز اېکن. اونی بیر کۉرگن کیشی ینه‌ کۉرسه‌م دېب آرزو قیلر اېکن. خلص، او جوده‌ عجایب قیز اېکن. قیمت اېسه ایشیاقمس، اینجیق و دماغدار اېکن. اونینگ بوتون کونی اوریش-جنجل و تۉپالان بیلن اۉتر اېکن.

زمرد اېرته‌ بیلن بروقت کۉزه‌سینی کۉتریب، سای یاقه‌لب بولاق باشیگه باررکن، یۉلده اوچره‌گن لاله‌ گُللر باشلرینی اېگیب، اونگه سلام بېررکنلر. زمرد میسه‌لر اوستیده اۉتیریب دَم آلگنیده گُللر اونی آلقیشلر، بلبللر قووانیب اونگه حکایه‌لر ایتیب بېررکنلر.

Zumrad va Qimmat

(O'zbek xalq ertagi)

Bir zamonda katta bir soy bo‘yida kichkina bir uy bo‘lar ekan. Bu uyda chol, uning Zumrad degan qizi, o‘gay ona va uning Qimmat degan arzanda qizi turar ekanlar. Kampirning Zumradni ko‘rgani ko‘zi, otgani o‘qi yo‘q ekan. U hadeb qizni urib, qarg‘ab, ertadan kechgacha ishlatarkan, bechoraga birpas ham tinchlik bermas ekan.

Zumrad chiroyli, odobli, muloyim, aqlli qiz ekan. Uni bir ko‘rgan kishi yana ko‘rsam deb orzu qilar ekan. Xullas, u juda ajoyib qiz ekan. Qimmat esa ishyoqmas, injiq va dimog‘dor ekan. Uning butun kuni urish-janjal va to‘polon bilan o‘tar ekan.

Zumrad erta bilan barvaqt ko‘zasini ko‘tarib, soy yoqalab buloq boshiga borarkan, yo‘lda uchragan lola gullar boshlarini egib, unga salom berarkanlar. Zumrad maysalar ustida o‘tirib dam olganida gullar uni olqishlar, bulbullar quvonib unga hikoyalar aytib berarkanlar.

​​​
​

Altın balıq

Borın zamanda bula ir belän xatın. Bolar balıq totıp qaytalar da üzläre aşıylar, ä qalğan balıqnı patşağa iltep birälär.

Könnärdän ber könne bu balıqçığa altın balıq elägä. Bu balıqqa «Monı aşağan keşe batır ir bala taba» dip yazılğan bula. Balıqçı xatınına aşarğa quşa, ä xatın patşadan qurqıp aşamıy, patşa xatınına iltep birergä quşa. İre balıqnı patşağa iltep birä. Patşa balıqnı alıp qala da peşekçegä peşerergä quşa. Peşekçe balıqnı tazartqan çağında balıqnıñ qırğan täñkälären mäçe aşıy. Peşergäç: «Ber mäclestä dä min rizıqnı peşergäç qabıp qaramıyça mäcleskä çığarmıym», — dip, peşekçe tämen qabıp qarıy da patşa xatınına kertep birä. Şul könnän alıp mäçe dä, quxarqada, patşa xatını da avırlı bulalar.