اجـِسی:

-ویی، اۆودن اوونئنئ گتیرمأگه دأدنگه اولاغام گرکدیر. حانحا یاتاقدا دۆیأمیز گأوۆش غایتارئپ چؤکۆپ اوُتئر. شوُنئ مۆن-ده اؤتأگیت-دیییپدیر.

یارتئ غـولاق دۆیأنی غازئغئندان بوُشادئپ، اۆستۆنه بؤکۆپ مۆنۆپدیر-ده اوُنونگ یۆنگلک بوُینونا دئرماشئپ، غولاغئنا بارئپ گیریپدیر.

دۆیه اولئ یوُلونگ اوُرتاسئ بیلن دگیرمنه طاراپ گیدیپ باریارقا، یوُلونگ غئراسئندا اوُئناپ یؤرن بیر توُپار اوُغلان:

-ائنحا بیر بوُش دۆیه گلیأر!- دیییشیپ، اوُنئ ساقلاپدئرلار.

یارتئ غـولاق:

-حأی، بززاتلار، گوُیبرینگ دۆیأنی!- دیییپ غاحارلانئپدئر.

اوُغلانلار تؤورکلرینه باقسالار-دا، حیچ کیمه گؤزلری دۆشمأندیر.

- بو سس نیردن گلیأرکأ؟- دیییشیپ، غـوُرقـولارئنا دۆیأنی اؤز اوغرونا گوُیبریپ، غاچئپ گیدیپدیرلر.

یارتئ غـولاق دۆیأنی سۆرۆپ، دگیرمنینگ آغزئنا بارئپدئر-دا:

- دأده!- دیییپ غئغئرئپدئر.

یارتئ غولاغئنگ دأده سی بوُلسا اوُغلونئنگ باردئغئنئ بیلمأنسوُنگ، سس برمأندیر.

-آی، دأده، حاو!- دیییپ، یارتئ غـولاق یـِنه-ده غئغئرئپدئر.

ائزئندان اوُغلئ بوُلوپ، اوُنونگ اییام گپلأپ بیلیأندیگیندن حابارسئز. یارتئ غولاغئنگ دأده سی:

-بأ، منینگ اوُغلوم یوُقدئ-دا. بو منی چاغئریار- دیییپ، دگیرمندن چئقاندا، یارتئ غـولاق:

-دأده حانئ بأررأک گلسنه!- دیییپ، یـِنه-ده غئغئریار.

-"دأدم گلسه غـوُرقوزایئن"-دیییپ یارتئ غـولاق دۆیأنینگ غولاغئندان تاوسوپ دۆشۆپ، بیر غئسئم اوُتونگ آشاغئندا گیزلنیأر. ادیل شوُل واغتام دۆیه یارتئ غولاغئنگ گیزلنیپ یاتان اوُتونئ آغزئنا آلئپ، چـِینأپ-چـِینـِمأن یوودوپ غـوُیبریأر.

یارتئ غولاغئنگ دأده سی گؤرسه، دۆیه دِن باشغا حیچ کیم یوُق دیییأر. 

اوُل:

-اوُغلوم، اوُغلوم!- دیییپ غئغئریار، یارتئ غـولاق دۆیأنینگ ایچیندن:

-دأده، من دۆیأنینگ ایچینده، منی دۆیه ایدی- دیییپ جوُغاپ بریأر.

یارتئ غولاغئنگ دأده سی اوودن اوونئنئ دۆیه سینه یۆکلأپ، اؤینه دوُلانئپ گلیأر.

آیالئ اؤنگۆندن چئقئپ:

-اوُغلومئ حم گتیردینگمی؟- دیییپ سوُرایار.

یارتئ غولاغئنگ دأده سی:

-اوُغلومئز-آ دۆیه ایدی- دیییپ حابار بریأر. یارتئ غولاغئنگ اجـِسی نأتجگینی بیلمأن بوُیور-بوُیور یاش دؤکۆپ آغلایار. سوُنگرا أر-آیال یارتئ غولاغئ تاپماق اۆچین دۆیه لرینی اؤلدۆرۆپ، ایچگه لرینی بیر-بیر بارلایارلار. شوُل بارلاپ اوُتورشلارئنا: "آی، زات یوُقدور-دا" دیییپ، بیر بؤلک ایچـِگأنی زئنگئپ غـؤیبریأرلر. یارتئ غـولاق شوُنونگ ایچینده میش. اوُلار اوُغوللارئنئ تاپمان، غئنانئپ اوُتوریارلار.

شوُل آغشام بیر آچ مؤجک دۆیأنینگ سوُیلان یرینه گلیپ، یانگقئ بؤلِجیک ایچـِگأنی ایییپدیر. مؤجک سوُنگرا بیر چوُپانئنگ غـوُینونئ داراجاق بوُلوپ بارئپدئر.

یارتئ غـولاق مؤجگینگ نییتینی آنگلاپ:

-حای، چوُپان، حوُو! غـوُینونگ گیتدی، حوُو!- دیییپ غئغئرماغا باشلایار.

چوُپان حم:

-آی، بیر اؤِوجینگ بار قاُواوری!- دیییپ ایتلرینی کۆشگۆریپ، مؤجگی قاوالاپدئر.

-حای-حای!- دیییپ، یارتئ غـولاق حم غاچئپ باریان مؤجگینگ ایچیندن غوُپغون تورزوپدئر. غـویون ایمکدن بیزار، مؤجک زوُردان اؤزۆنی غـوتارئپدئر.

آچ حالتئلداپ یؤرن مؤجک یـِنه بیر چوُپانئنگ سۆرۆسی نینگ اۆستۆندن بارئپدئر. مؤجک سۆرأ یاقئنلاشاندا، یـِنه:

-آی، چوُپان، حوُو! اشیتمدیم دیمه، حوُو، غـویونگئ مؤجک آلدئ، حوُو!- دیییپ غئغئرئپدئر. چوُپان حم:

-آی، بیر اؤوِجینگ بار، قاواوری!- دیییپ تایاغئنا یاپئشئپ غئغئرئپدئر. یارتئ غـولاق حم:

-حای-حای!- دیییپ، مؤجگینگ ایچیندن غوُپغون تورزوپدئر. مؤجک اوُل چوُپانئنگ دایاو ایتیندن زوُردان غاچئپ غـوتولئپدئر. مؤجک باشغا سۆری غـویونلارا باراندا ینه-ده غـویون آولاپ بیلمأن آچ غالئپدئر. آحئرئ اوُل بلانئنگ اؤز ایچیندِندیگینی بیلیپ: "من ایندی بو بلادان نأدیپ سئپئپ بیلرینکأم؟..." -دیییپ، پیکیر ادیپ، اسلی واغت یاتئپدئر، بیر طبیپ تیلکی نینگ یانئنا بارئپ:

-ائ، تیلکی دوُست، منینگ ایچیمده بیر بلا بار. آجئمدان سورنوغئپ، حایسئ سۆرۆنینگ غـوُلایئندان بارسام: "حای چوُپان، حاو، غـوُینونگ مؤجِک آلدئ، حوُو..." دیییپ غئغئریار. ایندی بأش گۆنۆنگ ایچیدیر، بیر عالاچ ات-ده، ام-یوُم سالغئ بر- دیییپ یالبارئپدئر.

اوُندا تیلکی:

-ایچینگدأکی بلانئنگ امینی تاپسام بیر غـویون بررمیسینگ؟- دیییپدیر.

مؤجک:

-واح، تیلکی دوُست، ایکی غـویون دیسِنگم بررین! یؤنه شو بلانئ دپ اتسنگ بوُلیار!- دیییپ، سؤز بریپدیر.

اوُندا تیلکی:

-غـورئ سؤزدن غـویون بوُلماز، مؤجک دوُست، دیلینگدن حاط بر- دیییپدیر. مؤجک حاط بریپدیر. تیلکی اوُنگا:

-ای، مؤجک دوُست، سن بیر سووجاق بولاماق ایچ-ده، بیرنأچه گزک یاپئ یوُقارئق یؤرت، شوُندا ایچینگدأکی بلا غاچسا گرک- دیییپدیر.

تیلکی نینگ ماصلاحاتئنئ اشیدن یارتئ غـولاق:

-ای، تیلکی، تیلکی! باشئنا تورشوسئ چئقان تیلکی! بو ایچمأگه بولاماق تاپیان بوُلسا، شو گۆنه دۆشرمیدیمی؟- دیییپ مؤجگینگ ایچیندن سِسلنیپدیر.

شوُندا مؤجک:

-ائ، تیلکی دوُست، گؤریأنگمی منینگ گۆنۆمی، دات گۆنۆمه! دیییپ گؤزلرینی یاشاردئپ گپلأپدیر.

تیلکی مؤجگینگ گؤزیاشئنئ گؤرۆپ:

-ای، مؤجک دوُست، ساتاشان بلانگ-آ غاتئ یامان، یؤنه سن گۆنوُرتا بوُلاندا اۆزۆملی باغلئغا بار-دا بیشمدیک، حوُراراق اۆزۆملردن کؤپ اییی. ایچینگدأکی بلانگ بوُلسا جانئ چئقیانچا غئغئرسا-دا غئغئرئبرسین. گۆنوُرتان ساقچئ-دا، ایتی-ده بوُلماز: بیردن اشیدیپ گلسلرِم تأ غـوُلایلایانچا غاچما، اۆزۆمدن کؤپرأک ایجک بوُل- دیییپدیر.

مؤجک اۆزۆم باغا بارئپ ایمأگه باشلاندا، یارتئ غـولاق بار سِسی بیلن:

-آی، اۆزۆم ایـِسی! اۆزۆمینگی اوُغرئ ایییپ غوتاردئ- دیییپ غئغئرئپدئر. اۆزۆم ایـِسی گلیأنچأ، مؤجک بیر-ایکی دۆیپ اۆزۆم ایییپدیر. شوُل واغت باغ ایـِسی گلیپ، یوواشجا مؤجگه یاقئنلاشئپ، تایاق بیلن کبزسِینه یاپئپدئر. مؤجک بیردن ایکأ بؤکۆپدیر، شوُل بؤکۆشده یارتئ غـولاق اوُنونگ ایچیندن چئقئپدئر.

یارتئ غـولاق مؤجگینگ ایچیندن چئقاندان سوُنگ بیر ا ۆزۆمینگ دۆیبینده یاتئپدئر. سوُنگرا ۆزۆم ایـِسی نینگ اۆزۆملی سبدی نینگ ایچینه گیریپدیر. اوُل آدام اؤیۆنه اوغرایار. باغ ایـِسی یوُل بوُیئ آیدئم آیدئپ باریار. اوُل حر آیدئم آیداندا، یارتئ غـولاق:

-جان، جان ساغ بوُل!- دیییپ غئغئریار.

اۆزۆم ایـِسی: "ائزئمدان بیری گلیأندیر"-دیییپ، ائزئنا باقسا، حیچ کیمی گؤرمأندیر. سوُنگرا: "آی، گؤونۆمـِدیر-ده..."-دیییپ یـِنه آیدئما باشلایار. یارتئ غـولاق یـِنه-ده:

-جان، جان ساغ بوُل!- دیییپ غئغئریار.

اۆزۆم ایـِسی یوواش-یوواش غـوُرقوپ باشلالایار. آیدئم آیئتماغئ حم غوُئوپ، چالاسئم یؤرأپ، اؤینه گلیأر. یارتئ غـولاق سبددن چئقئپ، اؤیۆنگ ایچیندأکی چووالئنگ آشاغئنا گیریپ یاتیار.

اۆزوم ایـِسی حـِلـِینه باقئپ:

-من یوُلدا جئنا ساتاشدئم- دیییأر. حـِلئی اوُنونگ اۆستۆنی ایکی غات یوُرغان بیلن باسئریار. غوُنگشولارئ حم، پئلان آقا جئن گؤرۆپدیر دیییشیپ، گلیپ اوُنونگ حالئنئ سوُرایارلار. 

اۆزۆم ایـِسی نینگ اؤیۆنه شوُل آغشام اۆچ-دؤرت سانئ مئحمان حم گلیپدیر. اوُلار غارئپلارئ تالاپ یؤرن غاراقچئمئشلار. اوُلارئنگ تالاپ آلان زاتلارئندا اۆزۆمچی نینگ حم پایئ بارمئش.

اوغرولار گیجأنینگ یارئنا چنلی نیرده، نأحیلی اوُغورلئق ادنلری حاقئندا ساقئرداشئپ، یارتئ غولاغئ حم یاتئرماندئرلار. اوُلار اووقلانلارئندا یارتئ غـولاق چووالئنگ آشاغئندان چئقئپ، اوُلارئنگ ساقغاللارئنئ ایکیبیر-ایکیبیر، بیر-بیرینه دانگئپ چئقئپدئر، اوُغرئ شأریگی بوُلان اۆزۆم ایـِسی نینگ ساقغالئ بیلن حـِلی نینگ ساچئنئ حم بیر دانگئپدئر. بیرآز واغتدان سوُنگ اوُغرئلارئنگ بیری داشارئق چئقجاق بوُلوپدئر اوُل بیر یوُلداشئ:

-ساقغالئمئ غـؤیبر، حوُو! حیی ساقغالدانام بیر اوُیون بوُلارمئ- دیییپ، یریندن غالئپدئر. بولارئنگ غالماغالئنا، اوُل بیرسی حم توروپ:

"غؤیبر ساقغالئمئ"- دیییپدیر. اوغرولار بیر-بیرینی یومروقلاپ باشلاپدئرلار. اؤیۆنگ ایچی آلا-غالماغال بوُلوپدئر. بولارئنگ غالماغالئنا أر-حـِلی حم اوُیانئپدئر. أری آیالئنا:

-ای، حـِلی، ساقغالئمئ غؤیبر- دیییپدیر. بولارئنگ غالماغاللارئنا غوُنگشولارئ گلیپ اوُلارئ آیرئشدئرئپدئر.

غالماغال کؤشسندن سوُنگ، یارتئ غـولاق ینه چووالئنگ آشاغئنا گیریپ یاتئپدئر. امما اوغرولار یاتماندئرلار. اوُلار:

-بو اؤیۆنگ ایندی مازاسئ غاچدئ، بیز چالتراق بو یردن گیدِیلی دیییشیپ، دانگ آتارئنا غاراشمان، غاچئپ گیدیپدیرلر.

مئحمانلار گیدندن سوُنگ، اؤیۆنگ آیالئ:

-اؤیمۆزدأکی جئنئ قاوماساق، ایندی بیزه راحات بوُلماز. موُللا آقانئ گتیریپ اوُقادایساک نأحیللی؟- دیییپدیر.

أری: "بوُلجاق"- دیییأر.

اؤیۆنگ آیالئ موُللانگ یانئنا اوغراندا، یارتئ غـولاق اوُنونگ آرقاسئنا مۆنۆپ، یالئغئنئنگ (غئنگاجئ نئنگ) آراسئنا گیزلنیپدیر.

آیال موُللانئنگ یانئنا بارئپ:

-موُللا آقا بیزینگ اؤیمۆزه جئن گیریپدیر، بیزه گۆن برنوُک، کؤمک ات- دیییپدیر.

موُللا اوُل آیالئنگ آقلئق اۆچین گتیرن دۆوۆنچگینه گؤزۆنینگ غئتاغئنئ آیلاپ:

-بأ-حأ، جئن غاتئ اربت زاتدئر، اوُنئ اوُقئپ قاوماساق، یؤنه-مؤنه دوُغا پیدا برمز- دیییپ، آیالئ بیر چوُلا جایا التیپ، اوُقئپ باشلاندا، یارتئ غـولاق اوُلارئنگ ایکیسینه-ده بیلدیرمأن، موُللانئنگ سللسی نینگ اوُرتاراسئنا مۆنیأر. موُللا: "آغوز بیللاحئ..." دیییپ باشلاندا، یارتئ غـولاق حم اوُنونگ دپـِسیندن اوُتوران یرینده آغزئنا اؤیکـِنیپ، بوُغازئنا سئغدئغئندان غئغئریار.

موُللا اوُقاماقدان اللی بیزار بوُلوپ:

-بو نه بلا؟ بو ایندی سنی اوُقئتدئرماز. من سانگا دررو بیر دوُغاجئق یازئپ بریین-ده دئنایئن- دیییپ، حاسئر-حوسور بیر بؤلجیک کاغئزئنگ یۆزۆنی غارالاپ:

-اینه، شو ایکی دوُغانئ آل-دا گیت، بیرینی أرینگ داقئنسئن، بیرینی حم اؤزۆنگ داقئن- دیییپ، گتیرلن آقلئغئ آلئپ، آیالئ اوغرادئپ گؤبریپدیر.

یارتئ غـولاق اوُنونگ سللسی نینگ اۆستۆندن دۆشمأندیر. موُللا اؤز یانئندان جئن آیال بیلن گیدیپدیر دیییپ، آغشام نامازئنئ اوُقئماق اۆچین متجیده بارئپ، جماغاتا اماملئق اتمکچی بوُلوپدئر.

موُللا، آداملارئنگ اؤنگۆنه گچیپ:

- ”آللاحئ اکبر!"- دیییپ، یانگئ بیر مانگلاینئ یره غوُیماقچئ بوُلاندا، یارتئ غـولاق حم اوُنونگ بیلن بیرلکده:

-"آللاحئ اکبر"- دیییأر. بیرنأچه گزک شـِیله بوُلاندان سوُنگ، موُللا اؤز ایچیندن: "منینگ اماملئغما گؤونۆیتمزچیلیک ادیپ، آرقامدا دورانلارئنگ بیری بیلگشلـِین غئغئریار"- دیییپ، پیکیر ادیپدیر-ده، غاحارلانئپ چئقئپ گیدیپدیر. ائزئنداقئ جماغات حم: ”موُللا حنیز مانگلاینئ یردن غالدئران دألدیر"- دیییپ، مانگلایـلارنئ یردن گؤترمأن، اسلی واغت یاتئپدئرلار. آحئردا اوُلارئنگ بیری باشئنئ گؤتریپ گؤرسه، اؤولرینده موُللا یوُق دیییأر. اوُل مونئ باشغالارا-دا حابار بریأر. اوُلار: "بیزینگ موُللامئز دألریدیمئکا؟..." دیییشیپ، متجیتدن چئقئپ، دارغاشئپ گیدیأرلر.

شوُل آغشام موُللانئنگ آیالئ اؤزلری حم صوُپئلارئ اۆچین جۆیجلی پالاو، غـوللوقچئلار اۆچین بوُلسا اولئ بیر غازان کأدیلی بولاماق بیشیریأر. یارتئ غـولاق:"ایشی ادیأن-أ اوُلار، پالاو اییأنم بولار، من سیزینگ عارئنگئزئ آلئپ بررین، غوللوقچئ دوُغانلار!..." دیییپ، ایچینی گپلدیأر. گۆن یاشئپ، موُللا بیلن آیالئ اووقا گیدنده، یارتئ غـولاق موُللانئنگ سللسِینی آیالئنا، آیالئنگ آلئندانگئسئنئ حم موُللا گـِیدیریأر. أر-آیال ایردن توروپ، بیر-بیرلری نینگ یۆزۆنه گنگ غالئپ باقیارلار. موُللا آیالئنا:

-نأمه بـِیله سر ادیأنگ، منگ یۆزۆمدن آی گؤرجک بوُلیارمئنگ؟- دیییأر.

-من-أ سنینگ باشئنگداقئ آلئندانگا باقیارئن!- دیییپ، آیالئ جوُغاپ بریأر.

-من-ده سنینگ سِللأنگه سر ادیأرین!

آیالئ:- سر ادسنگ سر ادیپ گچ! دیییأر.

أر-آیال داوالاشئپ، یانگئ اۆتملِشجک بوُلوبرنده، غـوُنگشئ اوُبادان بیر آتلئ گلیپ، نیکأ غئدئرماق اۆچین، موُللانئ توُیا چاغئرئپ گیدیأر.

توُی، نیکا، بوُل ناحار، آقلئق... موُللا شو زاتلارئ گؤز اؤنگۆنه گتیریپ، سللسِینی آلیار-دا، یوُل شایئنئ توتوپ، اوغرایار. یارتئ غـولاق حم سللسی نینگ دِپسینه غوُنیار.

یارتئ غـولاق موُللانئنگ سللسی نینگ سۆیری دِپسینده داش-تؤورگینه سئن ادیپ باریار. موُللا اشِگینی دیکگیردِدیپ، توُی یرینه یاقئنلاشئبرنده، یارتئ غـولاق، موُللانگ سلسِیندن دۆشۆپ، اشِگینگ غوئروغئندان آسئلئپ، اشِگی دۆرتۆپ غؤیبریأر. اشِک مونگا چئدامان، بؤکیأر-ده موُللانئ دوُلئ چووال یالئ ادیپ، غاتئ یره اوروپ غاچئپ گیدیأر.

یارتئ غـولاق توُی یرینه اوغرایار. بارئپ گؤرسه، توُی ایـِسی اولئ بیر بای دیییأر. بو بای اؤزۆنینگ یکـِجه اوُغلونئ اؤیـِریپ دورانمئش.

یارتئ غـولاق اؤیۆنگ آرتباغئش غامشئ نئنگ غاتلارئندان سۆمۆپ، دورلوق آراسئندا جایلاشئپ، ایچریک سر ادیأر. اوُل اؤیده تأزه آلنئپ گتیرلن گلین اوُتئرانمئش. باشغا اؤیده بوُلسا یاشوللار بیلن یانگقئ موُللا گۆررۆنگ ادیپ اوُتئر دیییأر.

یارتئ غـولاق اوُتوران غئزلارئ کیچیرأجیک تایاق بیلن دۆرتۆپ باشلایار. غئزلار بو ایشی بیری-بیریندن گؤرۆپ، غاحارلانئشئپ، چئقئپ گیدیپدیرلر. گلنینگ یکه اؤزی غالئپدئر.

گۆن اؤیلدن آغاندان سوُنگ، موُللا ییگیت بیلن گلینه نیکا غئماق اۆچین ایکی سانئ آدامئنئ پئیادا قاضئ بللأپ، ایشه باشلایار. موُللانئنگ بللأن پئیادا قاضئلای چۆمره بۆرنیپ ترسینه باقئپ اوُتوران گلینینگ یانئنا گلیپ:

-گلین، نیکا وکیلچیلینگی بیزینگ حایسئمئزا بریأنگیز؟- دیییپ سوُرایارلار.

گلین بۆرنیپ، گپلمأن آغلاپ اوُتئر دیییأر. بیرنأچه ساپار غایتالانان سوُراغا جوُغاپ بوُلمانسوُنگ، یارتئ غـولاق:

-شوُل کل حم مانگقالئ اوُغلونگئز اۆچین بیرینگیزه-ده وکیلچیلیگیمی برجک دأل!- دیییأر. پئیادا قاضئلارئنگ یۆرکلری یارئلارا گلیپ، آنگق-تانگق بوُلوپ غالیارلار.

شوُل واغت بیر آیال گلیپ، گلنی ائرجاق بوُلوپ، حؤره-کؤشه ادیأر. گلین بوُلسا آغلاجاغئنئ-دا، گۆلجِگینی-ده بیلمأن، اؤنگکۆسی یالئ بۆرِنیپ اوُتئریار. حنیز گلیندن جوُغاپ بوُلمانقا، ینه یارتئ غـولاق:

- بوُلماز، بوُلماز! سؤزۆم بیردی! دیدیم، دیدیم، ایندی غایتالاپ آلمان! دیییپ غئغئریار.

گلینینگ داشئنا یئغنان گلینلر حم غایرا چکیشیپ دوریارلار-دا:

-بو گلین سامسئقمئقا، نأمِقا؟- دیییشیأرلر.

موُللا حم اوُتوران یریندن:

-گلین بو ایشینگ اربتدیر، عایئپ بوُلار!- دیییأر.

اوُندا یارتئ غـولاق:

-آصیل سن یالئ آدامئنگ غئیان نیکاسئ مانگا گرک دأل!- دیییأر.

موُللا: توُبا تاغسئر، بو نه بلا!- دیییپ، سِسینی چئقارمایار.

آداملار:

-ایندی گۆن یاشدئ، بو سأحتلی گۆن گچدی، نیکا ارتیره غالمالئ بوُلدئ- دیییشیپ دارغاشیارلار. "مونونگ سوُنگئ نأم بوُلارقا؟" دیییپ، گلینلر بوُلسا توُماشا اتمأگه غالیارلار.

یارتئ غـولاق شوُل واغت تۆینۆگه چئقیار.

-ایندی ماصلاحات نأمه؟- دیییپ توُی ایـِسی بای آقا، موُللادان سوُرایار.

موُللا:

-بو گۆن نیکا غئیپ بیلمِدیک، اؤیلنجک ییگیت گلنینگ یانئنا بارئپ، کله سینی گؤرکزسین، یوُغسام "کل، کل" دیییپ اوُل پاحئرئ بیزار اتدیلر.

مونئ اشیدن یارتئ غـولاق:

-آی، گلین، بایئنگ کل اوُغلونئ گیزلأپ، یرینه باشغا بیر کله سی ساچلئ ییگیدی گؤرکزجک بوُلیارلار- دیییپ غئغئریار.

آداملار حایران غالئپ، یوُقارلارئنا سر ادسِلر، حیچ کیمه گؤزلری دۆشمِیأر. اوُلار بو نأمأنینگ سسی کأ دیییشیپ، غـوُرقوپ باشلایارلار. موُللا حم:

-بو جئن غاپدالمئزدان آیرئلجاق دأل، بو بیزدن نأمه ایسلـِیأرکا؟-دیییأر.

توُی ایـِسی:

-بوُلماسا اوُقاپ قاوسانا!- دیییپ، اوُنگا ماصلاحات بریأر.

اوُندا موُللا:

-واح، من اوُنئ اوُزالام اوُقئدئم، غایتا منینگ اؤزۆمی ایـِرلأپ مۆندی. بیر گیجه غارنئمئزا مۆنۆپ، تاس بوُغوپ اؤلدۆریأردی- دیییأر.

بای:

-اوُندا ایندی نأمه اتملی؟- دیییأر.

موُللا:

-گۆئچلی موُللالارئ یئغناپ، بیرلشیپ اوُقئمالئ- دیییأر.

بای موُللالارئنگ اینگ گۆیچلی لریندن دؤرت سانئسئنئ دررو چاغئریار. اوُلار بیلن بیله بیر پوُرحان-دا گلیأر. اؤیۆنگ بیر یان دوولوندا بأش سانئ موُللا بیرلشیپ دوُغا اوُقئماغا باشلایارلار. اؤیۆنگ بـیِلکی دوولوندا بوُلسا پوُرحان:

-آی، پئلان جۆلگـِدن، غوُچوم گل! آی، پئلان دره دن پری لریم، گل!، آی، پئلان دپه دأکی جئنلارئم، گل!- دیییپ، دۆو-دۆو ادیپ، غئغئرئپ بؤقۆپ-اوُیناپ آغزئنئ کؤپۆرجدیپ باشلایار.

یارتئ غـولاق بوُلسا:

-حانئ گؤرِیلی، سنینگ جئنلارئنگ نأحیللی زات قا؟- دیییأر. 

یارتئ غـولاق غاتئ یاداو بوُلانسوُنگ، دررو اووقا گیدیأر. بیردن-ایکأ اوُیانئپ، اؤز یانئندان: "اؤیۆنگ ایچی جئندان دوُلاندئر، پوُرحانئنگ جئنئ، پریسی، غوُچئ نأحیللی زات قا بیر گؤریین"- دیییپ، آشاق باقسا، پوُرحانئنگ کله سی غئزئپ، غئقئلئغئ اؤنگکۆدن یۆز اسسه آرتئپدئر. دۆولأپ ایکی طاراپا اورنوپ، اؤیی گؤچۆرجک بوُلیار. موُللالار بوُلسا غارا درلرینی ساچئپ، حنیزم بوُغازلارئنا سئغدئقلارئندان دوُغا اوُقئپ، داشئنداقئلار بوُلسا، ایرکیلشیپ اوُتئرلار دیییأر. شوُلاردان باشغا اؤیۆنگ ایچینده جئنام یوُق، پری حم یوُق، غوُچام یوُق.

گیجه یارئمئندان گچندن سوُنگ، حالئس سۆتۆگی سۆئنن پوُرحان سسینه بیر دئنچ بریأر-ده:

-بای آقا، گؤردۆنگمی، نأتدیم! منینگ جئنلارئم یرلریندن غوُزغانئپ باشلاندا، اوُل جئن گیدیبرندیر. منینگ جئنلارئم، پریلریم گلیپ، اوُل جئنئ اییأم آلا داغدان آشئرئپ گلیپدیر-دیییأر.

موُللا حم بادا-باد سؤزه غوُشلوپ:

-بیزینگم دوُغالارمئزئنگ حم گۆئچلی کؤمگی دگندیر- دیییأر. شوُل واغت یارتئ غـولاق اوُلارئنگ گپلرینه گۆلکۆسی توتیار. آداملار گنگ غالئپ، تیترشیأرلر.

پوُرحان:

-غـوُرقمانگ، بو منینگ اینگ اولئ جئنئمدئر، اوُل، بو یانگقئ جئنئ قاوانئ اۆچین بگنیپ گۆلیأندیر- دیییأر.

شوُندان سوُنگ آداملار بیر آز آرقایئن بوُلیارلار.

پوُرحان:

-بای آقا، ماصلاحات بوُلسا من-أ جئنلارئمئ غایتارجاق- دیییأر.

-"غایتار، غایتار"- دیییپ، بای اوُنگا روغصات بریأر.

جئن بلاسئندان دئنئپ، اؤیه چای-ناهار گتیریأرلر. ناهارئ ایییپ بوُلانلارئندان سوُنگ، اؤیۆنگ بیر یان دوولوندا دۆشِک سالئپ یاتیارلار. گلنینگ یانئندا ایکی سانئ غئز یاتیار. یاداشان آداملار دررو اووقلایارلار.

یارتئ غـولاق آشاق دۆشیأرده، توُرباداقئ پأکینی آلئپ، یاتان موُللالارئنگ داشئنا گچیأر. "بیسسیمیللا" دیییپ، ایلکی باشدا موُللادان باشلاپ، اوُنونگ اوزئن چال ساقغالئنئ سئریار، اوُنونگ انِگگینی تایپئ یالئ ادندن سوُنگ، بـِیلکی موُللالارئنگ ساقغاللارئنئ بیر-بیر سئرئپ چئقیار، یؤنه اینگ کیچی موُللانگ مورتونئ سئرئپ، ساقغالئنئ آزاراق غئرقیار. سوُنگ بوُلسا پوُرحانئنگ یانئنا بارئپ: "حانئ جئنلئ بوُلیان بوُلسانگ، جئنلارئنگ یتیشسین باقالئ"- دیییپ، اوُنونگ ساقغالئ نئنگ ساغ غاپدالئنئ دۆیبۆندن آیرئپ، سوُل طاراپئنئ غـوُییار.

یارتئ غـولاق، توُیدا اؤلدۆرلن ماللارئنگ پؤکگرشیپ یاتان غارئنلارئندان ایکی سانئسئنئ آلئپ، گلینینگ یانئندا سۆیجی اووقودا یاتان غئزلارئنگ کله لرینه گیدیریأر-ده، بؤرۆکلرینی آیرئپ، باشغا یرده گیزلیأر. سوُنگ موُللالارئنگ ساقغاللارئنئ آلئپ، گلینینگ انگگینه یـِلمـِیأر، اینگ کیچی موُللانئنگ مورتونئ حم گلینه مورت ادیأر، غالان تۆیدن بوُلسا بایئنگ ساقغالئنا یلمیأر، بایئنگ اوزئن ساقغالئ بوُلیار. شوُندان سوُنگ یارتئ غـولاق:

- حوُپ، ایندی ایشیمی بیر لای بیتیردیم- دیییپ، ینه تۆینۆگه چئقئپ اوُتوریار.

دانگ آتئپ، جاحان یایئلیار. اؤی ایـِلری، مئحمانلار اؤرۆپ باشلایارلار. حـِممِدن اؤنگ گلین اوُیانیار. یاتان غئزلارئنگ کله لریندأکی غارنئ گؤرۆپ، حیچ کیمه دویدورمان مئس-مئس گۆلیأر.

شوُل واغت بایئنگ آیالئ توروپ:

-آیوو، بو ساقغالئنگ نه بـِیله اوزالئپدئر؟- دیییپ حوُر چکیپ یاتان أرینی ائرالایار. بای گؤزۆنی آچاراق-یوماراق دیپ:

-اوُ، سنینگ گؤونۆنگه دیر- دیییپ، یـِنه بـِیلِسینی باقئپ یاتیار. سوُنگ بای توروپ، اؤز بوُیئ بیلن دنگ ساقغالئنئ گؤرۆپ، نأمه دییجگینی بـِیلمیأر. شوُل واغت پوُرحان حم توروپ، انگگی ئلدئراپ دوران موُللالارئ گؤرۆپ، حا..حا..حایلاپ گۆلمأگه باشلایار. اوُل اؤز ایچیندن: "بو حایسئ ادپسیزینگ ایشیکأ؟..." دیییپ، اوُیلانئپ دوورقا، موُللالار حم پوُرحانئنگ یۆزۆنه سینگه-سینگه سر ادیشیپ، بیردن گۆلۆپ باشلایارلار. پوُرحان بیر آینا تاپئپ، ایلکی اؤز یۆزۆنی گؤرۆپ، سوُنگرا موُللالارا بریأر. موُللالار یکه-یکه آینا سر ادیشیپ، اؤز یۆزلرینی گؤرۆپ، باشلایارلار. غئزلار بوُلسا اؤزلریندن حابارسئز، گلینینگ ساقغال، مورتونئ گؤرۆپ، بیردن غـوُرقوپ، غایرا چکیلیأرلر.

اوُنیانچا بایئنگ آیالئ:

-یارئلئپ اؤلنلر سیزینگکی نأمه؟-دیییپ غئغئریار.

اوُندا غئزلار:

-گلینه ساقغال-مورت چئقئپدئر- دیییأرلر.

بایئنگ آیالئ:

-غـویونگ ساچئ کسیلنلر، من سیزدن کللأنگیزه گـِیـِنینگیز نأمه دیییپ سوُرایان! دیییپ، آینانئ اللرینه بریأر.

غئزلار کله لریندأکی غارنئ گؤرۆپ، اؤیلرینه طاراپ غاچیارلار. گلین حم ساقغال-مورتونئ آینادان گؤرۆپ، اؤز-اؤزۆندن غـوُرقیار. دررو ساقغال-مورتئ غـوُپارئپ آیئریار. ادیل شوُل ماحال دۆینکی جئنلئ گۆررۆنگ نأحیل بوُلدوقا دیییپ، آیال-ارکک دوملئ-دووشدان گلمأگه باشلایار. نیرأ گیتجکلرینی بیلمأن دوران پوُرحاندئر موُللالار، بایئنگ برجک سوُوغات-سرپایئندان اللی بیزار بوُلوپ، اؤیدن چئقیارلار-دا غاچئپ گیدیأرلر. اؤیده دینگه بای، اوُنونگ آیالئ حم گلین غالیار.

بای اولودان دم آلئپ:

-بیزی بو بلادان غـوتاران آدام بوُلسا، نأمه دیسه برردیم- دیییأر.

یارتئ غـولاق تۆینۆکدن:

-اوُن اؤوچ دیسه-ده بررمینگ؟- دیییأر.

-واح، اوُن بأش دیسه حم بررین- دیییأر.

یارتئ غـولاق: سؤزۆنگ، سؤز بوُلسون! سؤزۆنگ-ده تاپئلغئن!- دیییپ، اؤیلرینه غایدیار.

یارتئ غـولاق اولئ یوُلونگ یاقاسئ بیلن باریارقا، ائزئندان بیر آتلئ یتیأر، اوُل آتلئ حم یارتئ غـولاقلارئنگ اؤز اوُبالارئندان بوُلوپ، یانگقئ توُیدان غایدئپ گلیأنمیش. اوُل آتلئ یارتئ غولاغئنگ دووشونا گلیپ، آتئ نئنگ غـوُوشان چـِکیسینی چکمأگه دوریار. یارتئ غـولاق شوُل واغت گؤرۆنمأن آتئنگ غـویروغئندان آسئلیار. اوُل آدام آتئنا مۆنۆپ، اوغراندا، آتئنگ اۆستۆنه بؤکۆپ چئقیار. شـِیله لیک بیلن یارتئ غـولاق آتلئ اؤیلرین یتیأر.

یارتئ غـولاق انه-آتاسئ بیلن غـوجاقلاشئپ، سالاملاشیار. اوُلار یارتئ غولاغئنگ گلنینه بگنیأرلر. سوُنگرا یارتئ غـولاق باشئندان گچیرنلرینی بیرین-بیرین گۆررۆنگ بریپ:

-دأده، پئلان چوُپاندا بیر اؤوچ، ینه بیر چوُپاندا بیر اؤوچ، اۆچۆنجی چوُپاندا حم بیر اؤوچ آلغئمئز بار- دیییپ، بیر توُپار چوُپانئ ساناپ چئقیار.

-سن بارئپ، مؤجک قـوُوانمئز اۆچین برملی اؤوجینگیزی برینگ دیی-ده، شوُل چوُپانلاردان غـویونلارئ آل، سوُنگ بوُلسا پئلان بایئنگ اؤیۆنه بار-دا جئن قوُوانمئز اۆچین برملی اؤوچلرینگی بر دیییپ ایت، اوُلارئ حم آلئپ غایت- دیییپ دأده سینی ایبریأر.

دأده سی گلیپ، چوُپانلاردان حم بایدان آلمالئ اؤوچلری آلئپ، اوُلارئ بیر سۆری ادیپ، اؤیۆنه دوُلانیار.

یارتئ غـولاق حیچ حاچان اربت ایش اتمـِیأر، دوُغـرا-دوُغـرئ، اگرأ-اگری دیییأر، حر کیمینگ عایبئنئ اؤز یۆزۆن آیدیار، یۆرِگینده اؤیکه-کینه ساقلامایار، حیله-مکیرلیگ یوُل برمـِیأر، آحئر سوُنگوندا حم اولئ یلینگ میننتدارلئغئنئ حم حوُرماتئنئ غازانئپ، ماقصات-مئرادئنا یتیأر. 

قایناق: