تورک بالاسی TÜRK BALASI

TÜRK DÜNYASI UŞAQ ƏDƏBİYYATI

Baftaçı Şah Abbas

+0 BƏYƏN


Baftaçı Şah Abbas

Günlərin bir günündə Şah Abbas vəzirini çağırıb dedi:

– Vəzir, neçə aydı ki, seyrə çıxmamışam. Qoşun hazırlığı gör, tədarük elə, on günün səfərinə gedəcəyəm.

Vəzir Allahverdi baş əyib itaət elədi, çıxıb səfər tədarükü görməyə getdi. Bir neçə gündən sonra vəzir Allahverdi gəlib dedi:

– Qoşun hazırdı.

Şah Abbas atını minib düşdü qoşunun qabağına. Qoşun yavaşyavaş getməyə başladı. Nağıllarda mənzil tez başa gəlir. Az gedib, çox dayandılar, çox gedib az dayandılar, axırda gəlib çatdılar bir şəhərə. Bu şəhərdə bir nəfər tacir varıdı, bu tacirin bir arvadı, bir də naxırçısı varıdı. Bu naxırçının Banı adında gözəl bir qızı varıdı. Tacir naxırçı qızı Banını öz yanında saxlayırdı. Tacir eşitdi ki, şah Abbas gəlir, başladı şəhəri bəzəməyə. Banı, xanımından xəbər aldı ki, xanım, bu şəhəri niyə bəzəyirlər?



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

تیق تیق خانیم Tıq Tıq Xanım

+0 BƏYƏN




Tıq tıq xanım




BÖLÜM: Çizgi Film,

بالاجا ائو - Balaca ev

+0 BƏYƏN







BÖLÜM: Çizgi Film,

Molla və çoban əhvalatı

+0 BƏYƏN


Seyid Əzim Şirvani
(1835-1888)


Molla və çoban əhvalatı 

Bir çoban rast gəldi mollayə, 

Görcəyin düşdü özgə sövdayə. 

Kəsdi ol mollanın qabağını, 

Qovzadı şəst ilə çomağını, 

Dedi: - Ey mövtü mərk əsbabı, 

Əhli-təzvirü mərdi-qullabi, 

Dəli şeytan deyir ki, bir dəyənək 

Mollanın zolla başına, zirək! 

Dedi molla ki, ey çobani-dəğəl, 

Dəli şeytan sözünə etmə əməl. 

Adəmi ol çıxartdı cənnətdən, 

Qıldı məhrum nazü nemətdən. 

Tul qəflətdən ictinab eylə, 

Əqlə gəl, taət et, səvab eylə! 

Dedi: - Şeytan yenə deyir ki, mana 

Eylə mollayə iki quzu əta. 

Çün eşitdi quzu adın molla 

Dedi: - Əhsən bu qövlə, namxuda! 

Gah bir bax sözünə şeytanın, 

Ta ki, rahət ola dilü canın. 

Seyyida, gərci sən də mollasən, 

Özüvü etmə böylə rüsvə sən. 

Olma, təmma, get qənaət qıl, 

Nəfsi-şeytanüvü məlamət qıl. 

İmtəhanxanədir sərayi-sipənc, 

Bi tilismatda nühandır gənc.




BÖLÜM: Şeir,

آنادیلی حاقّیندا حکایه: طوطو قوشو

+0 BƏYƏN


طوطو قوشو

سلیمان ثانی آخوندوف (1936-1875)

 بیری واردی، بیری یوخدو بیر چال-چپری داغیلمیش، گوللری سولوخموش، آغاج‌لاری یاری قوروموش بیر کؤهنه باغ واردی. باغین قوشلاری بو خارابادا چوخ مشققت ایله گون کئچیریردیلر. گونلرین بیر گونونده بو باغا هارادانسا بیر بولبول اوچوب گلدی و بیر نئچه نغمه اوخوماقلا باغداکی قوشلاری باشینا جمع ائتدی. قوشلار ییغیلان کیمی بولبول اونلارا بیر فصیح و بلیغ نیطق سؤیله‌دی. بو نیطقدن قوشلار بیر شئی آنلامادیلارسا دا، یئنه چوخلاری آلقیشلاییب  "‌احسن! احسن!‌"  دئدیلر. سونرا بولبول اؤزونون گؤزل ویلایت‌لرینی بوراخیب بو باغا گلمک قصدینی بیان ائتدی و دئدی: 

  - منیم عزیز قارداش‌لاریم! من یاشیل چمن‌لری، لاله‌زار گولشن‌لری بوراخیب بو ویرانه‌یه گلدیم کی، سیز بدبخت قارداش‌لاریمی دا اؤزوم کیمی موسیقی ایشلرینه آشنا ائدیم. 



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Hekayə,

اوجاغینا جانیم قوربان ، آذربایجان !

+0 BƏYƏN

آذربایجان

  اود اورکلی ، اود نفسلی دیاریمسان 

  اوجاغینا جانیم قوربان ، آذربایجان !

  ازیلسن ده ، اَییلمهین ووقاریمسان 

  بو چاغینا جانیم قوربان ، آذربایجان

   

  ساواشلاردان آلنی‌آچیق چیخان زامان 

  تاریخ‌لره باغیشلادین نئچه قوربان

  هر قونشودا بیر پارچاسی اسیر قالان 

  تورپاغینا جانیم قوربان ، آذربایجان

   

  نئچه گیزلی ثروت یاتیر قوجاغیندا ، 

  نئچه اؤلکه اود آپاریر اوجاغیندان

  آزادلیغین آل رمزی وار بایراغیندا 

  بایراغینا جانیم قوربان ، آذربایجان

   

  هر اوغورون گله‌جگه بیر یول آچیر ، 

  هر دوست ائله خوش نیتین ایشیق ساچیر

  هر میلّته ، هر مذهبه ایستی ، آچیق 

  قوجاغینا جانیم قوربان ، آذربایجان ! 

نریمان حسن‌زاده




BÖLÜM: Mahnı, Şeir,

آذربایجان اوشاق ماهنی‌لاری

+0 BƏYƏN





Azərbaycan Uşaq Mahnıları

آذربایجان اوشاق ماهنی‌لاری




BÖLÜM: Mahnı,

آینا (چیزگی فیلم)

+0 BƏYƏN




(Ayna (cizgi film




BÖLÜM: Çizgi Film,

حئیوانلار تارلاسی - جورج اورول (رومان + فیلم)

+0 BƏYƏN




Animal Farm 

 George Orwell

حئیوانلار تارلاسی

یازان: جورج اورول

چئویرن: عباس ائلچین

 

بیرینجی بؤلوم

              مانور تارلاسی‌نین آغاسی بای جونز، گئجه‌‌له‌‌یین تویوقلارین اینی‌نین قاپیسینی باغلایاندا، اسریکلیکدن باجانی توتماغی اونوتدو.  فنری‌نین ایشیغی  دام دوواردا  اویناقلایارکن ساللانا-ساللانا آولونون  اورتاسیندان گئچه‌رک تارلا ائوی‌نین  قاپیسی‌نین ائشیگینده چکمه‌لرینی چیخاردیب سون بارداغینی دهلیزده‌کی آرپا سویو  کوپوندن ووراندان سونرا  بایان جونزون خورولتوسو گلن اوتاغا گئچدی.

              یاتاق اوتاغی‌نین  ایشیغی سؤنونجه، تارلانین بوتون  یاپیتلارینی جوشقولو بیر قیمیلداما بورودو،گون بویو «آغ قابان» اؤدولونو قازانمیش، قوجا مئیجیرین اؤتن گئجه گؤردوگو ایلگینج یوخوسوندان دانییشیلمیشدیر. قوجا مئیجر یوخوسونو باشقا حئیوانلارا آچیقلایاجاغینی سؤیله‌میشدی. حئیوانلار، بای جونزون گؤزون ایراق گؤرونجه بؤیوک  آمباردا بولوشاجاقلارینی  آنلاشمیشدیلار . قوجا مئیجر( او اسکیدن بری یاراشیقلی مئیجر آدیله تانینمیشدیر) چوخ سایغی‌دگر بیر دونقور ایدی. تارلادا، هرکیمسه، بؤیوکلو- کیچیکلی یوخولاریندان بیر هاویر ووروب اونون سؤزلرینی ائشیتمگه کؤنوللو ایدی. قوجا مئیجر، بؤیوک آمبارین دیبینده ساماندان  قایریلمیش  قالدیریمین اوستونده، تاواندان آسلانمیش فنرین ایشیغی‌نین آلتیندا دایانمیشدی. اونون اون‌ایکی یاشی وارایدی. بو یاخینلاردا آزجا کؤکلسه‌ده، هله‌ده بویوله‌ییجی اسکی گؤرکمینی ایتیرمه‌میشدی. قابان دیشلری‌نین کسیلمه‌دیگینه باخمایاراق او چوخ اوسلو،  سئویملی گؤرونوردو. قیسا بیر سوره ایچینده، حئیوانلار  بیره‌ر- بیره‌ر یئتیشیب اؤز یئرلرینه یئرلشدیلر. اؤنجه اوچ ایت گلدی؛ بولوبئل، جئسی  بیرده پینچئر. سونرا  دونقوزلارچاپاراق گلیب قالدیریمین اؤنونده یئرلشدیلر. تویوقلار آچییشقانین بارماقلیقلاریندا اوتوردولار. گؤیرچینلر پیریلداشاراق چاتی‌نین آلتینداکی تیره قوندولار. اینکلر ایله قویونلار، دونقوزلارین آرخاسیندا آغناییب گَوشه‌مگه باشلادیلار. ایکی آرابا آتلاری؛ کلووئر ایله باکسئر،  باشقا کیچیک حئیوانلاری آیاقلاری آلتیندا آیاقلاماسینلار دئیه یاواش-یاواش آددیملایاراق اوراداکیلارا قوشولدولار.کلووئر، اورتا یاشلارینا یاخینلاشان آناج، سمیز بیر قیسراق ایدی.دؤرد دایچا دوغدوقدان سونرا آرتیق اسکی  بوی بوخونونو ایتیرمیشدی. باکسئر، قوجامان بیر آیغیر ایدی. اون سگگیز قاریش بویو اولوب ایکی آتجا گوجو وارایدی. آلنی‌نین قاشقالیغی اونا مایماقجا بیر بیچیم وئرمیشدی.گئرچکدن‌‌ده چوخ اوسلو بیریسی ساییلمازدی. بونونلا بئله، او چالیشقانلیغی، دؤنمزلیگی ایله، هامی‌نین سایغیسینی قازانمیشدی. آتلاردان سونرا، آغ اوغلاق موریئل  ایله بئنجامین آدلی ائششک گلدیلر. بئنجامین تارلانین ان یاشلی حئیوانی ایدی. او، اتی آجی، دیلی آجی بیر حئیوان ایدی.چوخ چتین دانیشاردی؛ دانیشاندا ایسه کیمسه اونون نه دئدیگینی آنلامازدی.اؤرنگین،او دئیردی: « تانری میلچکلری قووماق اوچون منه قویروق وئریب آنجاق دوزو بوایدی نه قویروق اولاردی نه‌ده میلچک». تارلاداکی حئیوانلارین آراسیندا تکجه او ایدی ایندی‌یه‌دک هله گولمه‌میشدی.ندنینی سوروشوندا ایسه، گولمه‌لی بیرشئیین اولمادیغینی سؤیلردی.   آچیقجا دیله گتیرمه‌‌دیگینه باخمایاراق او باکسئره وورغون ایدی. اونلار سود گونلرینی هئپ بیرلیکده گئچیردیب باخچانین اؤته‌‌سینده‌کی کیچیک اوتلاقدا قونوشمادان یان یانا گزه‌رک اوتلایاردیلار.

 آردینی اوخویون




BÖLÜM: Çizgi Film, Film,

اوشاق ماهنیسی : آذربایجان

+0 BƏYƏN


اوشاق ماهنیسی : آذربایجان

Uşaq mahnısı: Azərbaycan




BÖLÜM: Mahnı,

ماوی قان - علی حیدری آغ اسماعیل

+0 BƏYƏN

ماوی قان

علی حیدری آغ اسماعیل

آیسل گؤزل، گؤیچک بیر قیز ایدی. رسیم چکمگی چوخ سئویردی. او هر گون بویالی قلم‌لرینی یئره تؤکوب ساعات‌لارجا اونلارلا اویناییب خوش زامان‌لار کئچیره‌رک رسیم‌لر چکیردی: آلما- هئیوا، ، قیز- اوغلان، ائو- ائشیک، داغ- داش ...

چکدیکلرینی آتاسینا گؤستریردی. آتاسی ایسه اونون اوزون ساچلارینی تومارلایاراق آلقیشلاییردی.

بیرگون آتاسی قزئت اوخویارکن دئدی؛ اورمو گؤلو یاواش-یاواش قورویوب دوزلاغا چئویریلمکده‌دیر.

بالاجا قیز خودیکلندی.آنسیزین بیر شئی عاغلینا گلدی؛ او اورمو گؤلونو چکمک ایسته‌دی. بیرآز دوشونوب داشیندی! ماوی بویا نئچه واخت ایدی اوندان کوسموشدو! اونا گؤره‌ ده قوتونون ایچینده گیزلنمیشدی. گؤره‌سن سببی نه ایمیش؟!



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Hekayə,

گؤیچک فاطمانین ناغیلی

+0 BƏYƏN



Göyçək Fatmanın nağılı




BÖLÜM: Çizgi Film, Nağıl,

Bir kisə alma

+0 BƏYƏN



Bir kisə alma 1974

بیر کیسه آلما (1974)





BÖLÜM: Çizgi Film,

Abdulla Şaiq. Vətən

+0 BƏYƏN


Abdulla Şaiq. Vətən

Sən ey gözəl vətənim, 
Yurdum, yuvamsan mənim, 
Səndə xoş ömür sürür 
Sevilənim, sevənim.

 

Sənsən yanan çırağım, 
Yurdum, yuvam, ocağım,
Havam, suyum, torpağm.
Bağım, tarlam, çəmənim.

 

Səni duymaz hər yetən,
Eşqin çıxmaz könüldən. 
Böyük anam sənsən, sən!
Varlığımsan sən mənim.

 

Sənindir çırpan ürək,
Səndən doğar hər dilək,
Nə gözəlsən, nə göyçək
Sən, ey ana Vətənim!




BÖLÜM: Şeir,

خینالی علی

+0 BƏYƏN

 

خینالی علی 

    یوزباشی فاروق جبهه‌یه یئنی گلن عسگرلری گؤزدن گئچیره-گئچیره  اونلارلا دانیشیر هارالیسان کیمی سورغولار سوروشوردو. بیردن ساچی‌نین اورتاسی سارالمیش بیر اوشاق گؤردو.    

   " آدین نه سنین اؤولادیم؟... "  

   "علی... "  

   " هارالیسان؟... "  

   " توقات‌ین زیله‌سیندنم... "  

   " یاخشی اؤولادیم بو باشین حالی نه؟... "  

   " آنام جبهه یه گلیرکن خینا یاخدی کوماندیریم... "  

   " نییه؟... "  

   " بیلمیرم کوماندیریم... "  

   " یاخشی گئده بیلرسن خینالی علی... "  

      او گوندن سونرا هر کس اونا خینالی علی دئیر. هر کس باشینداکی خینایلا لاغ ائدر. قیسا مودتده اورگه یاتان و جسور داورانیش‌لاری ایله بوتون یولداش‌لاری نین سئوگیسینی قازانار. بیر گون عاییله‌سینه مکتوب یازماق ایستر. علی نین اوخوم-یازماسی دا یوخدور؛ یولداشلاریندان کؤمک ایستر. هامی بیرلیکده باشلارلار یازماغا. علی سؤیله‌یر یولداش‌لاری یازار:

 " سئویملی آتا-آنام! اللرینیزدن اؤپورم. من بورادا چوخ یاخشی‌یام مندن نیگران اولمایین... "     

  باجیسینی اؤزوندن کیچیک قارداشینی سوروشار. کندلی‌لرینه، نیگران اولمامالارینی، وار اولدوقجا دوشمنین بیر‌ آددیم بئله ایره‌لی‌‌یه بیلمه‌یه‌جگینی یازدیریر.

غورورلا مکتوبونو بیتیرنده  بیردن عاغلینا بیر شئی گلیر. علی‌‌‌نین آردینجا عسگره گله‌جک بیر قارداشی وار. خوصوصی اولاراق آناسینا یازدیریر:  

  "آنا جانیم! عسگره گلنده باشیما خینا یاخدین، بورادا کوماندیرلریم ، یولداشلاریم همیشه منله ظارافات ائدیب لاغا قویورلار. ساقین قارداشیم احمدین باشینا یاخما اونو دا لاغا قویماسینلار. اللریندن اؤپورم."

   .. آرادان زامان کئچر. اینگیلیس‌لر ساواشی قازانماق اوچون بوتون گوجلری ایله گئلی‌بولویا باسقین ائدرلر. بو جبهه‌نی مودافیعه  ائدن عسگرلر تک-تک شهید اولارلار. بونلارا یاردیمینا گئدن احتیاط قووّه‌لری ده یئترلی دئییل.گئلی‌بولو دوشمنین الینه دوشمک اوزره‌دیر. 

      خینالی علی نین کوماندیری ده اولایی  گؤروب یئرینده دایانا بیلمیردی. بولوگو هله چاتیشمایا حاضیر دئییلدی. اونلار یئنی گلمیشدیلر. کوماندیرلرین بو دوشونجه‌لی حالینی گؤرن و دورومون وخامتینی آنلایان خینالی علی ایله  یولداش‌لاری کوماندیرلرینه یالواریب یاخاراق اورایا گئتمک ایسته دیکلرینی سؤیله‌یرلر. کوماندیرلری اونلاری اؤلومه گؤندردیگینی بیله-بیله چاره سیز گؤندریر. 

     خینالی علی نین بؤلوگوندن کیمسه ساغ قالماز هامیسی شهید اولموشدور. آرادان زامان کئچر. خینالی علی‌نین عاییله‌سینه یازدیغی مکتوبون جاوابی گلیر. کوماندیرلری گؤزلری دولو-دولو مکتوبو آچیب اوخوماغا قرار وئررلر (بو مکتوبون اصلی چاناق‌قالا موزه‌سینده سرگیلنمکده دیر.) آتاسی علی‌یه یازدیریب: " اوغولوم علی نئجه‌سن، یاخشی‌سانمی؟ گؤزلریندن اؤپوب سالام گؤندریرم. اؤکوزو ساتدیق پولون یاریسینی سنه، یاریسینی دا جبهه یه گئده‌جک قارداشینا وئریریک. ایندی اؤکوزون یئرینه تارلانی اؤزوم سورورم. اونسوز دا چوخ یورولمورام .سیزده بیزدن یانا نیگران اولمایین بورادا هر شئی یولوندادیر".

مکتوبو یازان قوهوم کندلی‌لری، کاغیذین سونوندا:"علی!  آنانین دا سنه دئیه‌جک بیز سؤزو وار..."دئیه آرتیریب:   

  - " اوغلوم علی، یازمیسان کی باشیمداکی خینایلا لاغ ائتدیلر، قارداشیما دا یاخما دئمیسن. 

  قارداشینا دا یاخدیردیم. کوماندیر و یولداش‌لارینا سؤیله سنینله لاغ ائتمه سینلر. بیز ده اوچ شئیه خینا یاخارلار: 

  1- گلین گئدن قیزا؛ گئتسین عاییله‌سینه، اوشاق‌لارینا قوربان اولسون دئیه... 

  2- قوربان‌لیق قوچا؛ آللاها قوربان اولسون دئیه... 

  3- عسگره گئدن ایگیده؛ وطنه‌میزه  قوربان اولسون دئیه... 

  گؤزلریندن اؤپورم. آللاهین آمانیندا اولون... "    

  مکتوبو اوخویان علی‌نین کوماندیری  ایله  دیگرلری هیچقیرا -هیچقیرا آغلاشماقدا ایدیلر.

کؤچورن: عباس ائلچین

   



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Hekayə,