تورک دیللی خالقیلارین آراسیندا  بعضی افسانه وی آدلارین آراشدیرمالاری ؛شعریله

اوشاق ادبییاتی – اوچونجو سای

یازار:م-ع-ب-گرگرلی آراز

اوغوز

 سن اوغوزو تانیرسان،

ایغوروستاندا یازیب.

آتاسی بوغا اولوب،

آی قاغان آنا قازیب.

بیر روایت اودورکی،

دانین سوکولمه سینی،

خبر وئرمیش خالقینا،

گونشین گلمه سینی.

کیبریتچی قیز

هانس کریستین آندرسن

کؤچورن: عباس ائلچین

     چوْخ سوْیۇق قیش گئجه‌لریندن بیری؛ ایل‌باشی گئجه‌سی. ائشیکده هاوا چوْخ شاختا. سانکی بیر دامدان بیر داما پیشیک آتلانارکن هاوادا دوْنۇپ قالاجاق. سوْیۇق هاوا آدامین ایلیکلرینه قدر ایشله‌ییر. بئله بیر سوْیۇق هاوادا، قارانلیقدا، اۆزرینده پالتوْ، باشیندا بؤرک، الینده الجک، آیاغیندا پوْتینی اوْلان اینسانلار بئله اۆشۆرکن. پالتاری ییرتیق ، یاماقلی، باشی آچیق، آیاغیندا هئچ‌بیر شئی اوْلمایان، ساری ساچلی کیچیک بیر قیز اۇشاغی گئجه‌نین قارانلیغیندا کیچیک-کیچیک آددیملارلا آیاق‌یالین گئدیر. 
ائودن چیخارکن گئیدیگی باشماقلار، آز اؤنجه قارشیدان قارشییا گئچمک ایسترکن یوْلدا گلن ماشینی گؤرۆنجه تلاشلانیب قاچماغا باشلایینجا آیاغیندان چیخدی. باشماغین بیری ایتدی. بیرینی ایسه بیر اوْغلان اۇشاغی، "ایره‌لیده بیر قوْچاغیم اوْلسا بۇ باشماغی بئشیک ائده‌رم" دئیه سؤیله‌یه‌رک، گؤتۆرۆب اۇزاقلاشدی. چۆنکۆ گئیدیگی باشماقلار آنا‌سی‌نین داها اؤنجه‌دن گئیدیگی باشماقلار ایدی. دوْغال اوْلاراق دا بۇ کیچیک قیزین آیاغینا بؤیۆک گلیردی. 
بؤیۆکده اوْلسا، أن آزیندان آیاقلارینی بیر آزدا اوْلسا سوْیۇقدان قوْرۇیان باشماقلاری آیاغیندا اوْلمادیغیندان آیاقلاری سانکی گؤیرمیشدی. گۆجلۆکله یئریییردی. اۆزرینده اوْلان اسکی اؤنلۆگۆنۆن جیبینده بیر چوْخ کیبریت وار ایدی. بیر نئجه دنه ده الینه آلمیش بۇ شکیلده کیبریت ساتماغا چالیشیردی. گۆن بوْیۇ دوْلانمیش، گئجه اوْلماسینا باخمایاراق هله بیر دنه بئله کیبریت ساتامامیشدی. کیچیک کیبریتچی قیزین قارنی آجیقمیش، سوْیۇقدان دوْلایی دوْنمۇش حالدا هله‌ ده گئدیر، بلکه بیر کیبریت ساتارام دا بیرآز پۇل قازانارام دئییردی. بیر یاندان دا چئوره‌نی ایزله‌ییردی. ایل‌باشی اوْلماسی ندنییله بۆتۆن ائولرین پنجره‌لریندن ایشیقلار یاییلیردی. کۆچه‌لرده گؤزل هشترخان قیزارتماسی ایگلری گلیردی. عاییله‌لر ائولرینده اۇشاقلاری ایله مۇتلۇ بیر شکیلده زامان گئچیریردیلر. 
کیچیک کیبریتچی قیز: "بۇ گئجه ایل‌باشی گئجه‌سی ایدی. " دئیه عاغلیندان گئچیردی.

Ağ atlı oğlan

Biri var idi, biri yox idi, Döşgüvar adlı zülmkar bir padşah var idi. Dünyagörmüş qocaların dediyinə görə bu padşah elə cavanlıqdan əzazil adam imiş. Padşahlığı ələ almaq üçün qoca atasını da özü zəhərləyib öldürmüş imiş.
Bu padşah taxta çıxan gündən camaatın günü lap qara olmuşdu. O, istəyinə çatmaq üçün yüzlərcə adamı öldürər, bircə dəfə də olsun uf deməzdi. Qonşu padşahlarla da yola getməzdi. İldə bir yerə hücum edərdi. Savaşardı, vuruşardı, qanı su yerinə axıdardı. Belə ki, hamının gözünü qorxutmuşdu. Bu padşahın uşağı yox idi. Nə qədər evlənirdisə uşağı olmurdu.

Padşah ildə üç arvad alardı. Elə ki gördü uşaq olmadı, arvadın üçünü də ya öldürərdi, ya zindana saldırardı, ya da qovub ayrı üç arvad alardı.
Günlərin bir günündə bir dərviş bu padşahın yanına gəldi, dedi:
– Padşah sağ olsun, mən sənə bir dərman verərəm, hər arvaddan bir oğlun olar. Amma bir şərtim var.
Padşah soruşdu:
– Nə şərt?

 Tülkü, tülkü, tünbəki

  Biri var idi, biri yox idi, bir tülkü var idi. Günlərin birində tülkü baba quyruğunu belinə qoyub çöldə gəzirdi ki, görsün quşdan, cəmdəkdən bir şey taparmı, yesin. Çox gəzdi, çox dolandı, axırda gəlib çıxdı bir quyunun başına. Boynunu uzadıb əyildi, quyuya baxdı. Gördü quyunun dibinə bir parça ağappaq quyruq düşüb. Tülkü sevindiyindən oynamağa başladı. Uzun quyruğunu yerlə sürüyə-sürüyə bir xeyli oynadı. Sonra öz-özünə dedi: “Yaxşıca əlimə quyruq düşüb, onu yeməsəm, heç hara getməyəcəyəm”. Tülkünün ağzının suyu axmağa başladı. Elə bil quyruq çağırıb ona deyirdi: “Tülkü baba, gəl məni ye, tülkü baba, gəl məni ye”. 
   Tülkü baba özünü saxlaya bilməyib, quyuya tullandı, guppultu ilə quyunun dibinə düşdü. Yazıq tülkünün əzilməmiş bir yeri qalmadı. Ufuldaya-ufuldaya ayağa qalxdı, quyruğun yanına getdi. Ağzını açdı ki, quyruğu yesin, donub yerində qaldı. Demə, bu, quyruq deyilmiş, bir parça ağ daş imiş. Tülkü baba çox fikir elədi, tədbir tökdü, istədi quyudan çıxsın, çıxa bilmədi. Çünki quyu çox dərin idi. Tülkü baba quyruğunu yanına qısıb, bir küncdə çömbəldi. Aranı dağa apardı, dağı arana gətirdi, fikirləşdi ki, burdan nə cür çıxsın. Bir də gördü bir ilanla, bir tısbağa onun yanına gəlirlər.