تورک بالاسی TÜRK BALASI

TÜRK DÜNYASI UŞAQ ƏDƏBİYYATI

Sehrli shamchiroq

+0 BƏYƏN

 






 


Sehrli shamchiroq

O‘tgan zamonda bir mamlakatda ikki aka-uka bo‘lgan ekan.
Ular o‘z qishloqlaridan chiqib ketganlariga bir necha yil bo‘lgan ekan.
Ularning qishlog‘ida sakkiz-o‘n yoshli bolalardan bir qanchasi suvi qurigan ariqda qumdan “Ariq-ariq” qilib o‘ynab turgan vaqtda bir mo‘ysafid chol ko‘chadan o‘tib ketayotib, Oloviddin degan bolani oldiga chaqiribdi. Chol Oloviddinga:
— Men dadangning akasi bo‘laman, sen tug‘ilmasdan avval uydan chiqib ketgan edim. Sen tug‘ilib shuncha yoshga kiribsan, oying tinch o‘tiribdimi? — deb uni quchoqlab o‘pibdi. Oloviddin yugurib oyisining oldiga kiribdi va “Oyi-oyi, amakim keldi, men bilan so‘rashdi. Uyga boshlab kiraymi”, debdi.
Oyisi ham xursand bo‘lib uyga boshlab kirishni buyuribdi. Chol uyga kirgach, xuddi Oloviddinning amakisiga o‘xshab mehribonlik bilan ko‘rishib, yig‘i-sig‘i bilan hol-ahvol so‘rashibdi. Chol bir-ikki kun mehmon bo‘lib Oloviddinni o‘ziga juda ham o‘rgatib olibdi. Oloviddin undan bir qarich ham uzoqlashmas ekan.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

Mücizeli Ayşe ve Padişah oğlu ׀ Mistik Qırımtatar Masalları

+0 BƏYƏN



مؤعجیزلی عایشه و پادیشاه اوغلو ׀ میستیک قیریم‌تاتار ناغیل‌لاری




BÖLÜM: Nağı,

Wäzir men şal

+0 BƏYƏN

 


Wäzir men şal

Seypin degen xan bolıptı. Xannıŋ Mübärak deytin wäziri bolıptı. Xannıŋ wäziri xanğa aytıptı:

— Xanda 40 kisiniŋ aqılı bar deydi, egerde sizde 40 kisiniŋ aqılı bola turıp, daw bolsa, jaŋjal bolsa bizge nege joldaysız, öz betiŋizben nege bitirip jibermeysiz? Bizben nege aqıldasasız? – depti. Sonda xan aytıptı:

— Xanda 40 kisiniŋ aqılı bar ekendigi ras. Biraq bir jerde Samır degen şal bar, sol şalda 40 xannıŋ aqılı bar. Sol şaldı munda qonaqqa şaqırıp kel, – depti xan wäzirge. Mübärak Samır şaldı qonaqqa şaqırıp äkelipti.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

قاراجا چوبان / Qaraca Çoban

+0 BƏYƏN







BÖLÜM: Çizgi Film, Nağıl,

Əmiraslanın nağılı

+0 BƏYƏN




Əmiraslanın nağılı

Günlərin bir günündə Əhməd adlı bir tacir ticarətə getmək fikrinə düşdü. Çıxdı bazara, bütün əlində olan nağd pulunu-parasını verib atlaza, qumaşa, çitə, arşın malına getdi evinə. Gözlədi şənbə günü oldu. Çünki şənbə günün səfəri yüngül olar. Atalar deyiblər ki, şənbə günü səfərə gedən tez qayıdar. O da şənbə gününü gözləyib, şənbə günü nökəri göndərdi, bir dənə rəmmal çağırtdırdı ki, bir rəml atdırıb görsün, bu səfər necə olacaq... Bəli, nökər gedib rəmmalı çağırdı Əhməd tacirin hüzuruna. Rəmmal lohunu, aşığını yığışdırıb qoydu xurcununa, gəldi Əhməd tacirin evinə. Əhməd tacir əmr elədi, rəmmala bir çay verdilər içdi, bir qəlyan verdilər çəkdi, ondan sonra üzünü tutub ona dedi:
– Rəmmal, bir irəml at görüm, mənim bu səfərim necə olacaq, irəml nə görsədir?




آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

Baftaçı Şah Abbas

+0 BƏYƏN


Baftaçı Şah Abbas

Günlərin bir günündə Şah Abbas vəzirini çağırıb dedi:

– Vəzir, neçə aydı ki, seyrə çıxmamışam. Qoşun hazırlığı gör, tədarük elə, on günün səfərinə gedəcəyəm.

Vəzir Allahverdi baş əyib itaət elədi, çıxıb səfər tədarükü görməyə getdi. Bir neçə gündən sonra vəzir Allahverdi gəlib dedi:

– Qoşun hazırdı.

Şah Abbas atını minib düşdü qoşunun qabağına. Qoşun yavaşyavaş getməyə başladı. Nağıllarda mənzil tez başa gəlir. Az gedib, çox dayandılar, çox gedib az dayandılar, axırda gəlib çatdılar bir şəhərə. Bu şəhərdə bir nəfər tacir varıdı, bu tacirin bir arvadı, bir də naxırçısı varıdı. Bu naxırçının Banı adında gözəl bir qızı varıdı. Tacir naxırçı qızı Banını öz yanında saxlayırdı. Tacir eşitdi ki, şah Abbas gəlir, başladı şəhəri bəzəməyə. Banı, xanımından xəbər aldı ki, xanım, bu şəhəri niyə bəzəyirlər?



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

Jadyly sözüň güýji /جادیلی سؤزون گوجو

+0 BƏYƏN





Erteki - Jadyly sözüň güýji

تورکمن ناغیلی - جادیلی سؤزون گوجو




BÖLÜM: Çizgi Film, Nağıl,

Ahmoq shoh-Oq fil / آخماق شاه - آغ فیل

+0 BƏYƏN



|Ahmoq shoh-Oq fil | O'zbek multfilml
آخماق شاه - آغ فیل



BÖLÜM: Çizgi Film,

تیق تیق خانیم Tıq Tıq Xanım

+0 BƏYƏN




Tıq tıq xanım




BÖLÜM: Çizgi Film,

Sabır Daşı

+0 BƏYƏN



Sabır Daşı

Bir varmış bir yoxuymuş, darın dünyesinde evvel zaman içinde, kalbir zaman içinde ailesiyle yaşayan, 17 yaşında çox güzel bir kız varıymış. Bu kızın adı Melek imiş...

Günlerden bir bahar axşamı Melek, gece yuxusunda bir kaç kapı görürmüş. Bu durum gün be gün devam edirmiş. Bu yuxunun ne manaya geldiğini merak edip ailesine anlatmağa karar verir. Ailesi önce inanmazlar özüne. Fakat kızlarının bu durumdan çox şikâyetçi olduğunu gördüğlerinde, kızlarının daha 17 yaşında ömrünün baharındayken başına bele şeylerin gelmesi onları çox üzmüştü. Birilerine danışmağ gerektiği kanaatine yetişeller ve birçok xocaya gettiğten sora taşınmağa karar verirler...



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

بالاجا ائو - Balaca ev

+0 BƏYƏN







BÖLÜM: Çizgi Film,

Molla və çoban əhvalatı

+0 BƏYƏN


Seyid Əzim Şirvani
(1835-1888)


Molla və çoban əhvalatı 

Bir çoban rast gəldi mollayə, 

Görcəyin düşdü özgə sövdayə. 

Kəsdi ol mollanın qabağını, 

Qovzadı şəst ilə çomağını, 

Dedi: - Ey mövtü mərk əsbabı, 

Əhli-təzvirü mərdi-qullabi, 

Dəli şeytan deyir ki, bir dəyənək 

Mollanın zolla başına, zirək! 

Dedi molla ki, ey çobani-dəğəl, 

Dəli şeytan sözünə etmə əməl. 

Adəmi ol çıxartdı cənnətdən, 

Qıldı məhrum nazü nemətdən. 

Tul qəflətdən ictinab eylə, 

Əqlə gəl, taət et, səvab eylə! 

Dedi: - Şeytan yenə deyir ki, mana 

Eylə mollayə iki quzu əta. 

Çün eşitdi quzu adın molla 

Dedi: - Əhsən bu qövlə, namxuda! 

Gah bir bax sözünə şeytanın, 

Ta ki, rahət ola dilü canın. 

Seyyida, gərci sən də mollasən, 

Özüvü etmə böylə rüsvə sən. 

Olma, təmma, get qənaət qıl, 

Nəfsi-şeytanüvü məlamət qıl. 

İmtəhanxanədir sərayi-sipənc, 

Bi tilismatda nühandır gənc.




BÖLÜM: Şeir,

İSLÄÄ KARI ZENGİNDÄN TAA İSLÄÄ

+0 BƏYƏN

İSLÄÄ KARI ZENGİNDÄN TAA İSLÄÄ

V.MOŞKOVun: Наречие Бессарабских гагаузов (1904 yıl) kiyadından

Varmış bir çocuk kısmetsiz, yannaşmış bir adama çırak bir taşa. O başa çıkarınca çıraklıı, o taş erimiş. Ordan gider padişaha, sorsun neiçin yok onun kismeti? Padişaa demiş ona: “Bän bilmeerim”. O da çıkmış. Çıkarkan, kızı demiş ona: “Ne geldin?” O da demiş: “Geldim sorayım, neçin yok benim kısmetim?” Kız da demiş: “Senin kısmetin, açan evlenirsin da iki kısmet bireri gelir, ozamna görecän kısmetini”. Padişaa o saat demiş: “Ne sän bendän akıllıymısın?” Tutmuş kızın kolundan da uurat-mış çocuun aardına da demiş: “Git sän da onunnan bilä”. Çıkmışlar çocuknan kız, gitmişlär, yapmış, çocuk bir bordey kırın birindä da yaşamışlar. Bir gün vermiş kız kocasına bir fistan, gitsin da satsın da parasınnan alsın bir çift öküz. Almış çocuk fistanı, gitmiş panayıra. Gelmiş bir boyar, sormuş: “Ne paası bu fistanın?” O da demiş: “Bir çift öküz”. Almış boyar ona bir çift öküz da bakmış näpacek o öküzlärnän. Almış öküzleri, çeketmiş. Boyar da yıraktan yıraa ardına bakarmış. Karşılaşmış arabacıylan, ara-ba götürümüş panayıra. Demiş: “Diiş-mämisin bu arabayı öküznän?” Arabacı demiş: “Diişirim”. Almış arabayı, gitmiş ileri. Karşılamış bir adam keçiynän, da demiş: “Diişmämisin o keçiyi arabaynan?” Diişmiş onunnan da almış keçiyi, gider ileri. Karşılaşmış bir çingenäylän, bir keser elindä gidärmiş. Demiş: “Diişmämisin o keseri keçiynän?” Diişmiş, almış keseri, gidärmiş, görmüş bir sürü ördek uçarmış su üstündä, salmış birinä kesernän urmaa, düşmüş keser su içinä. Çıkmış boyar önünä da demiş: “Näptın sän?” O da demiş: “Neiçin?” Boyar demiş: “Öküzleri verdin bir arabaya, arabayı verdin bir keçiya, keçiyi verdin bir keserä, keseri da attın su içinä, o karı ne deyecek sana?” O da demiş: “Her karı däärsa bana bişey, bän sana esir olurum karıynan diveç”. Boyar da demiş: “Her o sana bişey demäsa, bän sana vereyim varlıımı dübüdüz”. Gitmiş boyar ileri, saklanmış da baksın, çekişecek mi? Gelmiş çocuk evä, karı sormuş: “Nası, sattın mı fistanı?” O da demiş: “Sattım da aldım bir çift öküz”. Karı demiş: “İi oldu da aldın öküz”. O genä demiş: “Öküzleri verdim, aldım bir araba”. Karı demiş: “Bari bir arabamız var”. Adam demiş: “Arabayı verdim da aldım bir keçi, keçiyi verdim da aldım bir keser, keseri da attım su içinä”. Karı demiş: “Sän saa ol, genä kazanırsın”. Boyar hep seslemiş, sora çaarmış çocuu da vermiş varlıını da çocuk zenginnemiş.




BÖLÜM: Nağıl,

Ağlayan Elma ile Gülen Elma Okuma Masalı

+0 BƏYƏN


 


 


Ağlayan Elma ile Gülen Elma 

Bir varmış bir yokmuş. Evvel zamanda bir padişah ve üç tane de oğlu varmış. Bunlar ülkelerinde mutlu bir hayat sürerlermiş. Küçük oğlan bir gün köşkünde otururken, sokaktaki çeşmeden su almak için ihtiyar bir kadının geldiğini görmüş. Oğlan ninenin testisine küçük bir taş atmış ve testiyi kırmış. Nine bir şey söylemeden evine dönmüş. Bir testi daha alıp tekrar çeşmeye gelmiş. Oğlan bu sefer de bir taş atıp testiyi kırmış. Nine sessizce evine geri dönmüş. Ertesi gün testi elinde gene çeşmeye gelmiş. Oğlan, ninenin geldiğini yukarıdan görüp hemen eline bir taş daha almış. Uygun bir anda atıp gene testiyi kırmış. Nine başını kaldırmış:

- Hey oğul, bir şeycikler demem. Dilerim Mevla'dan, ağlayan elma ile gülen elmaya aşık olasın demiş, çekip gitmiş. Oğlan da aradan birkaç gün geçince ninenin söylediğini kendine dert etmeye başlamış. Gerçekten ağlayan elma ile gülen almaya aşık olmuş. Günden güne sararıp solmaya başlamış. Çok geçmeden padişah, oğlunun hastalandığını işitmiş. Hekimler bir türlü derdini anlayamamışlar. Günlerden bir gün kente bir hekim gelmiş. Bakması için saraya çağırmışlar. Hekim:

- Bunun hastalığı sevdadan başka bir şey değil demiş. Oğlan da en sonunda ağlayan elma ile gülen elmaya aşık olduğunu babasına söylemiş.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

آنادیلی حاقّیندا حکایه: طوطو قوشو

+0 BƏYƏN


طوطو قوشو

سلیمان ثانی آخوندوف (1936-1875)

 بیری واردی، بیری یوخدو بیر چال-چپری داغیلمیش، گوللری سولوخموش، آغاج‌لاری یاری قوروموش بیر کؤهنه باغ واردی. باغین قوشلاری بو خارابادا چوخ مشققت ایله گون کئچیریردیلر. گونلرین بیر گونونده بو باغا هارادانسا بیر بولبول اوچوب گلدی و بیر نئچه نغمه اوخوماقلا باغداکی قوشلاری باشینا جمع ائتدی. قوشلار ییغیلان کیمی بولبول اونلارا بیر فصیح و بلیغ نیطق سؤیله‌دی. بو نیطقدن قوشلار بیر شئی آنلامادیلارسا دا، یئنه چوخلاری آلقیشلاییب  "‌احسن! احسن!‌"  دئدیلر. سونرا بولبول اؤزونون گؤزل ویلایت‌لرینی بوراخیب بو باغا گلمک قصدینی بیان ائتدی و دئدی: 

  - منیم عزیز قارداش‌لاریم! من یاشیل چمن‌لری، لاله‌زار گولشن‌لری بوراخیب بو ویرانه‌یه گلدیم کی، سیز بدبخت قارداش‌لاریمی دا اؤزوم کیمی موسیقی ایشلرینه آشنا ائدیم. 



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Hekayə,