

Mikayıl Müşfiq | ||||
|
آردینی اوخو/Ardını oxu
Mikayıl Müşfiq | ||||
|
Handuğas yırı
Fakiha TUĞIŹBAYeVA
فیل بیلن میمون
بیر کونی اۉرمانده فیل بیلن میمون بحثلشیب قالیشیبدی.
–مېن کتّهمن. کوچیم هم کۉپ. درختلرنی ایلدیزی بیلن قۉپاریب تشلهی آلهمن. سېنینگ قۉلینگدن نیمه کېلهدی؟
–مېن سېندن کۉره چقّانمن. ایستهگن درختگه چیقه آلهمن. درختنینگ شاخیگه دُمیم بیلن آسیلیب اۉینهیمن. سېن شوندهی قیله آلهسنمی؟
اولر اۉزلرینی مهقتهب، بیر-بیرینی یېرگه اوریب زېریکیشیبدی. نهایت بو مسألهنی اجریم قیلیب بېریش اوچون اوکّینینگ آلدیگه باریشیبدی.
–بیزنینگ فکریمیز بیر جایدن چیقمهیپتی. قنی، خالص ایت-چی، کوچ یخشیمی، اېپچیللیکمی؟ – دېب سۉرهشیبدی.
کتابینگ آدی: ذهن لی چاغالار(غیسغه اخلاقی ارتهکیلر)
ترجمه ادن : حاجی قلی یولداش
ناشر و چاپه برن: کتاب و قرطاسیه فروشی خیرالدین
نشر تاریخی: 1392 هجری شمسی ییلی
چاپ نوبتی: بیرینجی
چاپ یری: مطبع بشارت، کابل،افغانستان
چاپ ییلی: 1392
چاپ سانی: 1000
SAS TAVUĞUN TƏLƏNGİ
Var idi, yox idi, bir avcı vardı. Günnərin birində çəmdə av edərkən ruzgarların uçura-uçura gətidigi bir quş tələngi tapdı.Tələng elə gözəldi, elə gözəldi, avcı ömründə belə qayət suslı bir gözəl nəsnə görməmişdi. Tələngi durmadan padşaha apardı. Padşah xəstə idi. Dedi qoy qəlbi şad olsun. Padşah çox bəgəndi təlnəgi. Avcıya ənəm verdi. Loğmanlar bildirdilər ki, padşah həmin quşun ətindən yeyən kimi sağalacaq. Vəzir dedi: - Əsl avcı olduğunu və onun hansı məmləkətdə yaşadığını üç gündə bildirməlisən. Bildirməsən boynun vurulacaqdır. Avcı qəmli halda evə dönər.
Ata osuyatı
İlgeri bir bardar adamdın balası üylönmökçü bolot. Atasına "üylönöm" dese:
"Balam üç kündük saparga çıgıp kel. El kör, jer kör. Atañ barda el taanı, atıñ barda jer taanı", - dep mıktı attı tandap, kurjundun eki közün toltura dildeni salıp saparga attanat.
Jolunan sakalı appak karıya jolugat.
تولکو حجّه گئدیر
عبداله شایق
1
تولکو قوجالمیش ایدی،
شیکاردان قالمیش ایدی.
اوو کئچمیردی الینه،
ات دَیمیردی دیلینه.
هفتهلرله قالیب آج،
دولانیردی یالاواج.
اووا باتمیردی دیشینه،
یامان کئچیردی ایشی
گونو اولموشدو قارا،
دوشوندو، تاپدی چارا:
تسبئح آلدی الینه،
شال باغلادی بئلینه،
آیاقلاریندا چاریق،
باشیندا تیرمه ساریق،
چیینینده آتلاز عبا،
الینده زوربا عصا.
آغلاییردی، گئدیردی،
چؤللری سئیر ائدیردی؛
اولموشدو مؤمین بنده
چاتدی بؤیوک بیر کنده.
Tülkü həccə gedir
Abdulla Şaiq
Tülkü qocalmış idi,
Şikardan qalmış idi.
Ov keçmirdi əlinə,
Ət dəymirdi dilinə.
Həftələrlə qalıb ac,
Dolanırdı yalavac.
Ova batmırdı dişi,
Yaman keçirdi işi
Günü olmuşdu qara,
Düşündü, tapdı çara:
"عالم صبیان"- 1906-1912 ایللرینده قیریمتاتار دیلینده،باغچاسارایدا چیخان اوشاق درگیسی ایدی. "اوشاقلار دونیاسی" آنلامیندا اولان " عالم صبیان"، اسماعیل قاسپرالینین مطبعهسینده، "ترجمان" قزئتینین علاوهسی اولاراق باسیلیب نشر ائدیلیردی. روسیه تورکلرینین ایلک اوشاق درگیسی اولان "عالم صبیان" دا، گولونج حکایهلر، تاپماجالار، ناغیللار و چئشیدلی یازیلاری اوخوماق اولاردی. بونلار هم اوشاقلار هم ده موعلّیملرین فایدالانماسی اوچون ایدی.
Xuca Nasretdin mäzäkläre
Berençe bülek
XANNIÑ YaVIZLIĞINA CAVAP
Bervaqıt yavız xan salım cıyuçısınıñ eşen tikşerergä kereşkän. Anıñ xalıqtan salımnı az cıywın, kenägägä döres yazıp barmavın belgäç, xan bik yaman qotırınğan häm salım cıyuçısın isäp-xisap kenägälären aşap beterergä mäcbür itkän. Üzen törmägä yaptırğan. Şunnan son, xan salım cıyuçı itep Xuca Nasretdinnı bilgelägän.
Ber qadär vaqıt ütkäç, xan Xucanı da çaqırtqan häm "isäp-xisap kenägälären dä alıp kilsen", - dip ämer birgän. Xucanıñ, isäp-xisap eşlären kenägägä yazmıyça, yuqa ğına itep kölgä kümep peşergän töçe ikmäkkä yazğanın kürgäç, xannıñ, bik açwı kilgän:
- Sin närsägä yazğansıñ! Bezneñ, ildä käğaz’ yukmıni? - dip qıçqırğan.
- Dan bulsın xanğa, min sineñ açulanaçağıñnı häm miña da kenägälär aşataçağıñnı aldan uq belep tordım. Vöxetsezlekkä qarşı, min sineñ elekke salım cıyuçıñ kebek kenägälär aşıy almıym. Şunıñ öçen tiyeşle çaranı aldan uq kürep kildem, - digän Xuca.
Erte, erte, erte eken,
Eshki júni bórte eken.
Qyrǵaýyly qyzyl eken.
Quıryq júni uzyn eken.
Qyrǵaýyly qyrqyldap,
Jaltyr muzǵa syrtyldap,
Alshaıa kelip qonypty,
SHaty aırylyp qalypty.
Qısaıa jatyp qyrǵaýyl
Sonda muzdan surapty:
- Muz, muz, sen neden kúshti boldyń?
- Men kúshti bolsam, baýyrymdy jańbyrǵa testirmes edim.
Ertede patshanyń eki qyzy bolypty. Patsha eki qyzyn da jaqsy kórip, qolynan kelgenshe olardy eshteńedenqaqpaı, qalaǵandaryn jasap, aıtqandaryn eki etpeýge tyrysady eken. Degenmende, eki qyz óse kele minezderi ózgere bastapty. Bir kúni bilimdi bir adam patshaǵa qonaqqa kelipti. Patshanyń qaıǵyly túrin kórip, sebebin surapty. Patsha: «E-e-e… surama, kúlmeıtin bir qyzym bar, dertin eshkim bilmeıdi»-deıdi. «Patsham, ruqsat etseń, saraıyńyzǵa qonaq bolaıyn. Múmkin qyzyńyzdyń qaıǵysynyń sebebin tabarmyn», — deıdi jolaýshy.Patsha qýana ruqsat etipti.
بارماق اویونو - آذربایجاندا ان چوخ یازقاباغی (بایرام قاباغی) گونلرده اساساً اوشاق و گنجلر آراسیندا، گئنیش شکیلده اوینانیلان قدیم اویونلاریندان بیریدیر.
بو اویون بعضی بؤلگهلرده "ساناما" ،"بارماق سانادی"، بعضی بؤلگهلرده ایسه "ایینه-ایینه" آدلاندیریلسادا اساساً "بارماق اویونو" آدلاندیریلیر.