Handuğas yırı

Fakiha TUĞIŹBAYeVA

SAS TAVUĞUN TƏLƏNGİ

Var idi, yox idi, bir avcı vardı. Günnərin birində çəmdə av edərkən ruzgarların uçura-uçura gətidigi bir quş tələngi tapdı.Tələng elə gözəldi, elə gözəldi, avcı ömründə belə qayət suslı bir gözəl nəsnə görməmişdi. Tələngi durmadan padşaha apardı. Padşah xəstə idi. Dedi qoy qəlbi şad olsun. Padşah çox bəgəndi təlnəgi. Avcıya ənəm verdi. Loğmanlar bildirdilər ki, padşah həmin quşun ətindən yeyən kimi sağalacaq. Vəzir dedi: - Əsl avcı olduğunu və onun hansı məmləkətdə yaşadığını üç gündə bildirməlisən. Bildirməsən boynun vurulacaqdır. Avcı qəmli halda evə dönər.

Ata osuyatı

  İlgeri bir bardar adamdın balası üylönmökçü bolot. Atasına "üylönöm" dese:

"Balam üç kündük saparga çıgıp kel. El kör, jer kör. Atañ barda el taanı, atıñ barda jer taanı", - dep mıktı attı tandap, kurjundun eki közün toltura dildeni salıp saparga attanat. 

Jolunan sakalı appak karıya jolugat. 

تولکو حجّه گئدیر

عبداله شایق

 1

تولکو قوجالمیش ایدی،
شیکاردان قالمیش ایدی.
اوو کئچمیردی الینه،
ات دَیمیردی دیلینه.
هفته‌لرله قالیب آج،
دولانیردی یالاواج.
اووا باتمیردی دیشینه،
یامان کئچیردی ایشی
گونو اولموشدو قارا،
دوشوندو، تاپدی چارا:
تسبئح آلدی الینه،
شال باغلادی بئلینه،
آیاقلاریندا چاریق،
باشیندا تیرمه ساریق،
چیینینده آتلاز عبا،
الینده زوربا عصا.
آغلاییردی، گئدیردی،
چؤللری سئیر ائدیردی؛
اولموشدو مؤمین بنده
چاتدی بؤیوک بیر کنده.

Tülkü həccə gedir

Abdulla Şaiq

Tülkü qocalmış idi, 
Şikardan qalmış idi. 
Ov keçmirdi əlinə, 
Ət dəymirdi dilinə. 
Həftələrlə qalıb ac, 
Dolanırdı yalavac. 
Ova batmırdı dişi, 
Yaman keçirdi işi 
Günü olmuşdu qara, 
Düşündü, tapdı çara:

Kim kúshti?

Erte, erte, erte eken, 
Eshki júni bórte eken. 
Qyrǵaýyly qyzyl eken. 
Quıryq júni uzyn eken. 
Qyrǵaýyly qyrqyldap, 
Jaltyr muzǵa syrtyldap, 
Alshaıa kelip qonypty, 
SHaty aırylyp qalypty. 
Qısaıa jatyp qyrǵaýyl 
Sonda muzdan surapty: 
-  Muz, muz, sen neden kúshti boldyń? 
-  Men kúshti bolsam, baýyrymdy jańbyrǵa testirmes edim. 

Patshanyń qyzy nege baqytsyz

    Ertede patshanyń eki qyzy bolypty. Patsha eki qyzyn da jaqsy kórip, qolynan kelgenshe olardy eshteńedenqaqpaı, qalaǵandaryn jasap, aıtqandaryn eki etpeýge tyrysady eken. Degenmende, eki qyz óse kele minezderi ózgere bastapty. Bir kúni bilimdi bir adam patshaǵa qonaqqa kelipti. Patshanyń qaıǵyly túrin kórip, sebebin surapty. Patsha: «E-e-e… surama, kúlmeıtin bir qyzym bar, dertin eshkim bilmeıdi»-deıdi. «Patsham, ruqsat etseń, saraıyńyzǵa qonaq bolaıyn. Múmkin qyzyńyzdyń qaıǵysynyń sebebin tabarmyn», — deıdi jolaýshy.Patsha qýana ruqsat etipti. 

Aqıllı bódene 

Toǵaylar patshası Arıslan, bir kúni aldına Ayıwdı shaqırıp alıptı.

— Usı qaraǵan toǵaylardıń birine tórelik etesiz, — depti oǵan.

— Ápiw etesiz, men tóre bola almayman, — depti Ayıw.

— Nege?

— Sebepleri bar.

— Aytıń sebeplerin!

— Taqallusin soramasańız aytayın, — depti Ayıw basın iyip. Arıslan patshalıq taxtınıń dógereginde arman-berman júripti de:

— Meyli, aytıń — depti qáhár menen.

— Tóre bola almaslıǵımnıń birinshi sebebi, hayalımnıń peyli-ıqpalı buǵan sáykes kelmeydi.

— Bolǵanı ma?

— Yaq. Ekinshi sebebi — toǵayımızdıń qáwli-qaǵıydaların húrmet qılaman.

— Xosh?

— Úshinshi sebebi — meniń úrim-putaqlarım kóp.

— Taǵı qanday sebeplerińiz bar?

— Eń keyingi sebebim, — den sawlıǵım jaqsı.