تورک بالاسی TÜRK BALASI

TÜRK DÜNYASI UŞAQ ƏDƏBİYYATI

چوْپان و پاتیشا

+0 BƏYƏN


چوْپان و پاتیشا 

آمان کِکیلوْو

قادیم واغت بیر غاریپ، 
سیغیر چوْپان بوْلۇپدیر؛ 
قیرق یاشینا باراندا،
اوْل بیر عایال آلیپدیر. 
عایالی هم اؤزی دک 
یۇردۇنگ بللی غاریبی؛ 
ایکیسی‌نینگ بوْلۇپدیر- 
نه غاللاسی، نه قابی. 
اوْجۇق-بۇجۇق آلدیلار، 
یاشانسوْنگلار دؤرت-بأش ییل؛ 
بیر سۆمله‌گه سالماغا 
کؤمکلشدی غاریپ ایل. 
ایکی قوْتۇر گچیدی 
بۇ چوْپانینگ بار مالی؛ 
شوْل گچیلِنگ سۆیدۆندن 
قۇرت ادیأردی عایالی. 
ادن قۇردۇن اندیغان 
تام اۆستۆنده سریأرمیش؛ 
أهیم ادیپ ایت-قۇشدان، 
گۆنده باریپ گؤریأرمیش. 
تیز واغتدان دۇییار-دا 
آزالیانین قۇردۇنینگ؛ 
دیقغات بیلن گؤزلیأر 
سبأبینی اوْل مۇنۇنگ. 



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl, Şeir,

Çopan we patyşa

+0 BƏYƏN

Çopan we patyşa
(erteki)

Aman Kekilow

Gadym wagt bir garyp,
Sygyr çopan bolupdyr;
Kyrk ýaşyna baranda, 
Ol bir aýal alypdyr.

Aýaly hem özi dek
Ýurduň belli garyby;
Ikisiniň bolupdyr-
Ne gallasy, ne gaby.

Ojuk-bujuk aldylar,
Ýaşansoňlar dört-bäş ýyl;
Bir sümelge salmaga
Kömekleşdi garyp il.

Iki gotur geçidi
Bu çopanyň bar maly;
Şol geçileň süýdünden
Gurt edýärdi aýaly.

Eden gurdun endigan
Tam üstünde serýärmiş;
Ähim edip it-guşdan,
Günde baryp görýärmiş.

Tiz wagtdan duýýar-da
Azalýanyn gurdunyň;
Dykgat bilen gözleýär
Sebäbini ol munuň.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl, Şeir,

Bagyşlamak

+0 BƏYƏN


Bagyşlamak

Gün­ler­de bir gün mu­gal­lym okuw­çy­la­ra dur­muş ba­ra­da sa­pak alar­lyk­ly tej­ri­be ge­çi­rip gör­me­gi tek­lip ed­ýär. Okuw­çy­lar bu tek­li­bi­ ikir­jiň­len­män ka­bul ed­ýär­ler. Mu­gal­lym:
– Diý­mek, gep­leş­dik. Er­tir äh­li­ňiz ýa­ny­ňyz bi­len bir ki­log­ram kar­toş­ka ge­ti­riň! — diý­ýär.
Okuw­çy­lar bu ýum­şa hiç hi­li dü­şün­me­dik bol­sa­lar hem mu­gal­ly­myň tab­şy­ran ýum­şu­ny ýe­ri­ne ýe­tir­ýär­ler. Mu­gal­lym syn­pa gi­re­nin­de okuw­çy­la­ryň her­si­niň par­ta­sy­nyň üs­tün­de düýnki sargydynyň taýýardygyny görýär. Mu­gal­lym ola­ryň bi­le­si­ge­li­ji göz­le­ri­ne mä­hir­li se­re­dip:
– In­di bol­sa, şu gü­ne çen­li ba­gyş­la­ma­dyk her bir jo­ra­ňy­zyň ýa-da dos­tu­ňy­zyň ady­ny bir kar­toş­ka ýa­zyp tor­ba sa­lyň! — diý­ýär.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Hekayə,

Qazaqtıñ ulttıq oýındarı قازاق خالق اویونلاری

+0 BƏYƏN



قازاق خالق اویونلاری

Qazaqtıñ ulttıq oýındarı

Qaltırawıq qamır kempir jäne Aq boran •Küzem alw • Toğız ayaq, toğız tabaq •Toqım qağar • Jar-Jar • Qız käde • Betaşar• Bastañğı • Şalma • Tüýilgen şıt •Dawısta, atıñdı aýtam • Sïqırlı tayaq •Şertpek • Ïnemdi tap • Aýdap sal •Qaramırza • Belbew tastaw • Mondanaq •Qaharlı-Banw • Körşi oýını • Kim şertti? •Esimde • Saqïna tastaw • Jıldırt-jıldırt •Üýimniñ üstindegi kim? • Altıbaqan
Oýın-sawıq, turmıs-salt oýındarı
Añşılar • Tuzaq qurw • Aq baýpaq • Kök sïır• Tüýe-tüýe • Janwarlar qalaý ündeýdi •Qoý bağw
Janwarlar dünïyesine, añşılıqqa baýlanıstı oýındar
Atqawma • Aýgölek • Mälki totaý • Soqırteke• Oramal tastaw • Jayaw jarıs • Äwe tayaq •Jandı döñgelek • Qap kïip jarısw •Tospa dop • Qarğımaq • Qaraqulaq •Alaküşik • Dop tebw • Qasqırqaqpan •Qırıqayaq • Boýğa dop darıtpa •Aq sandıq, kök sandıq • Kögen tartıs •Teñ köterw • Kim türtti? • Bürkit • Uştı-uştı •Saq qulaq • Qwalap soq • Sen tur, sen şıq!• Şımbïke • Tawqıraýdan • Asaw mästek •Kögï gök • Üý artında qol ağaş •Marlamqaş • Aýqulaq • Biz de • Arqan tartw• Eptilik • Bälläý • Teñge ilw • Ortağa tüspek• Däl basw • Etek-etek • Dawsınan bil •Küşiñ jetse — üzip ket • Jañılma •Baýqap qal! • Qazan dop • Külliý • Aq süýek• Orda • Jayaw kökpar • Tayaq oýnaw •Tayaq jügirtw • Atşılar jarısı •Qardan jasalğan tïr • Tepe-teñdik •Jüýrikter jeñedi • Qarmaq •Swdağı jasırınbaq • Börik teppek •Jigit qwalaw • Tımaq urw • Buğınaý •Qosqulaq • Tartıs • Qındıq-sandıq •Qara sïır • Sïqırlı tayaq • Qaragïye •Tüýilgen oramal • Jüreleý sekirw •Qazaq küresi • Jatıp küresw • Tawıq küres• Bilektesw • Sires • Arqan tartıs •Bäýge men alaman bäýge • Taý jarıs •Qunan jarıs • Dönen jarıs • Jorğa jarıs •Awdarıspaq • Tüýe jarıs •Tabaq alıp qaşw nemese müşe alıp qaşw• Qız qww • Teñge alw • At omırawlatw •Jigit qww • At üstindegi tartıs • Jayaw tartıs• Saýıskerler • Aş qasqır • Dümpildek •Kim jıldam? • Üş orındıq • Şüldik •Domalaq ağaş • Arındı arqan • Qart-qurt •Tutqın alw • Börik jasırmaq •Qamaldı qorğaw • Jasırınbaq • Oşaq •Şalma tastaw • Japalaqtar men qarlığaştar• Asıq oýındarı • Bes tas • Atbaqıl
Dene şınıqtarw sport oýındarı




BÖLÜM: Xalq oyunları,

آذربایجان خالق اویونلاری

+0 BƏYƏN





BÖLÜM: Xalq oyunları,

Kəndli və ilan

+0 BƏYƏN




Kəndli və ilan



Mikayıl Müşfiq

Qaranlıq örtülərin 
İçində dərin-dərin 
Uyuyan yorğun gecə 
Xoruzlar ötüşüncə, 
Diksinərək oyandı, 
Yandı dan yeri, yandı. 
Ulduzlar axdı keçdi, 
Həsrətlə baxdı keçdi. 
Kirəmidləri bayquş 
Qanadından qoyulmuş 
Daxmalar üzə çıxdı, 
Yollar gündüzə çıxdı. 
Ağaclar sərin-sərin 
Əsən xəfif yellərin 
Titrədi nəfəsiylə. 
Quşların nəğməsiylə 
Ətirlədi hər yeri 
Sabahın çiçəkləri. 
Kənddə ucaldı səslər; 
Qalxdı, alçaldı səslər. 
Həyat bir qanad çaldı, 
Kəndi səs-səmir aldı, 
Qalxdı çoban ayağa, 
Sürünü yaydı dağa; 
Çaldı bir incə bəstə. 
Kəndlilər dəstə-dəstə 
Kənddən uzaqlaşdılar; 
Əkinə yaqlaşdılar. 



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Şeir,

Handuğas yırı

+0 BƏYƏN

Һандуғас йыры/Факиһа ТУҒЫҘБАЕВА

Handuğas yırı

Fakiha TUĞIŹBAYeVA


Handuğas, barıp yetkäs tä
Hindostanğa qışlarğa,
Höyläne Tıwğan ilkäyye
Xaqında bar qoştarğa.
Tıwğan ilem — Başqortostan,
Telem asıldı hayrap
Baqsahında şäp malayźıñ,
İseme unıñ — Ayrat.
Ayrat menän beź yäy buyı
Säyäxättärźä buldıq,
Başqortostanıbıź buylap 
Yulıbıźźa gel uñdıq.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Şeir,

فیل بیلن میمون

+0 BƏYƏN








 

فیل بیلن میمون

بیر کونی اۉرمانده فیل بیلن میمون بحثلشیب قالیشیبدی.

مېن کتّه‌من. کوچیم هم کۉپ. درختلرنی ایلدیزی بیلن قۉپاریب تشله‌ی آله‌من. سېنینگ قۉلینگدن نیمه‌ کېله‌دی؟

مېن سېندن کۉره‌ چقّانمن. ایسته‌گن درختگه چیقه آله‌من. درخت‌نینگ شاخیگه دُمیم بیلن آسیلیب اۉینه‌یمن. سېن شونده‌ی قیله آله‌سنمی؟

اولر اۉزلرینی مه‌قته‌ب، بیر-بیرینی یېرگه اوریب زېریکیشیبدی. نهایت بو مسأله‌نی اجریم قیلیب بېریش اوچون اوکّی‌نینگ آلدیگه باریشیبدی.

بیز‌نینگ فکریمیز بیر جایدن چیقمه‌یپتی. قنی، خالص ایت-چی، کوچ یخشیمی، اېپچیللیکمی؟ – دېب سۉره‌شیبدی.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

ذهن لی چاغالار

+0 BƏYƏN



کتابینگ آدی: ذهن لی چاغالار(غیسغه اخلاقی ارته‌کی‌لر)
ترجمه ادن : حاجی قلی یولداش
ناشر و چاپه برن: کتاب و قرطاسیه فروشی خیرالدین
نشر تاریخی: 1392 هجری شمسی ییلی
چاپ نوبتی: بیرینجی
چاپ یری: مطبع بشارت، کابل،افغانستان
چاپ ییلی: 1392
چاپ سانی: 1000

یوکله/Yüklə





BÖLÜM: Kitab Yüklə,

SAS TAVUĞUN TƏLƏNGİ

+0 BƏYƏN

SAS TAVUĞUN TƏLƏNGİ

Var idi, yox idi, bir avcı vardı. Günnərin birində çəmdə av edərkən ruzgarların uçura-uçura gətidigi bir quş tələngi tapdı.Tələng elə gözəldi, elə gözəldi, avcı ömründə belə qayət suslı bir gözəl nəsnə görməmişdi. Tələngi durmadan padşaha apardı. Padşah xəstə idi. Dedi qoy qəlbi şad olsun. Padşah çox bəgəndi təlnəgi. Avcıya ənəm verdi. Loğmanlar bildirdilər ki, padşah həmin quşun ətindən yeyən kimi sağalacaq. Vəzir dedi: - Əsl avcı olduğunu və onun hansı məmləkətdə yaşadığını üç gündə bildirməlisən. Bildirməsən boynun vurulacaqdır. Avcı qəmli halda evə dönər.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

Ata osuyatı

+0 BƏYƏN


Ata osuyatı

  İlgeri bir bardar adamdın balası üylönmökçü bolot. Atasına "üylönöm" dese:

"Balam üç kündük saparga çıgıp kel. El kör, jer kör. Atañ barda el taanı, atıñ barda jer taanı", - dep mıktı attı tandap, kurjundun eki közün toltura dildeni salıp saparga attanat. 

Jolunan sakalı appak karıya jolugat. 



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

تولکو حجّه گئدیر

+0 BƏYƏN

تولکو حجّه گئدیر

عبداله شایق

 1

تولکو قوجالمیش ایدی،
شیکاردان قالمیش ایدی
.
اوو کئچمیردی الینه،
ات دَیمیردی دیلینه
.
هفته‌لرله قالیب آج،
دولانیردی یالاواج
.
اووا باتمیردی دیشینه،
یامان کئچیردی ایشی
گونو اولموشدو قارا،
دوشوندو، تاپدی چارا
:
تسبئح آلدی الینه،
شال باغلادی بئلینه،
آیاقلاریندا چاریق،
باشیندا تیرمه ساریق،
چیینینده آتلاز عبا،
الینده زوربا عصا
.
آغلاییردی، گئدیردی،
چؤللری سئیر ائدیردی؛
اولموشدو مؤمین بنده
چاتدی بؤیوک بیر کنده
.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Şeir,

Tülkü həccə gedir

+0 BƏYƏN


Tülkü həccə gedir

Abdulla Şaiq

Tülkü qocalmış idi, 
Şikardan qalmış idi. 
Ov keçmirdi əlinə, 
Ət dəymirdi dilinə. 
Həftələrlə qalıb ac, 
Dolanırdı yalavac. 
Ova batmırdı dişi, 
Yaman keçirdi işi 
Günü olmuşdu qara, 
Düşündü, tapdı çara:



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Şeir,

عالم صبیان (درگی)

+0 BƏYƏN



عالم صبیان (درگی)

"عالم صبیان"- 1906-1912 ایللرینده  قیریمتاتار دیلینده،باغچا‌سارای‌دا چیخان اوشاق درگی‌سی ایدی. "اوشاقلار دونیاسی" آنلامیندا اولان " عالم صبیان"، اسماعیل قاسپرالی‌نین مطبعه‌سینده، "ترجمان" قزئتی‌نین علاوه‌سی اولاراق باسیلیب نشر ائدیلیردی. روسیه تورکلری‌نین ایلک اوشاق درگی‌سی اولان "عالم صبیان" دا، گولونج حکایه‌لر، تاپماجالار، ناغیل‌لار و چئشیدلی یازیلاری اوخوماق اولاردی. بونلار هم اوشاقلار هم ده موعلّیملرین فایدالانماسی اوچون ایدی.

"عالم صبیان"، اوشاق درگیسی‌نین 1911.نجی ایلینده چیخان ساییلاری(PDF)؛ Alemi-sibyan çocuk dergisinin,1911-ci yılında çıkan sayıları 

 یازان : عباس ائلچین شنبه ۱۳۹۸/۰۳/۱۸ 



BÖLÜM: Kitab yüklə,

کؤشکی بالابان

+0 BƏYƏN
کؤشکی بالابان 

کؤشکی بالابان - آذربایجاندا ان چوخ یازقاباغی (بایرام‌قاباغی) گونلرده اساساً اوشاق و گنجلر آراسیندا، گئنیش شکیلده اوینانیلان قدیم اویونلاریندان بیریدیر. 

عومومی معلومات
بیر مودّت بوندان اوّل بایرام‌قاباغی گونلرده، شنلیکلرده، ییغینجاقلاردا آذربایجا‌نین چوخ یئرلرینده، خوصوصاً آراز چایی قیراقلاریندا بؤیوک یاشلی اوشاقلار و جاوانلار دسته-دسته توپلانیب کؤشکی بالابان اویونونو اوینایاردیلار. 


آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Xalq oyunları,