تورک بالاسی TÜRK BALASI

TÜRK DÜNYASI UŞAQ ƏDƏBİYYATI

گؤیچک فاطما‌نین ناغیلی

+0 BƏYƏN

گؤیچک فاطما‌نین ناغیلی 
   بیری وار ایمیش، بیری یوخ ایمیش، بیر کیشی وار ایمیش. بو کیشی‌نین بیر آروادی و بو آرواددان فاطما آدیندا چوخ عاغیللی و گؤزل قیزی وار ایمیش. بیر گون فاطما‌نین آناسی ناخوشلاییر و قیزینا دئییر کی، من اؤلندن سونرا دده‌ن تزه آرواد آلاجاق و او آرواد سنی چوخ اینجیده‌جک. آما قارا اینگیمیزدن موغایات اول، اونو اؤزون اوتار.
قیزین آناسی اؤلور و آتاسی گئدیب اؤزگه بیر آرواد آلیر. بو آروادین دا اوّلکی اریندن بیر چیرکین قیزی واردی.
آرواد گؤیچک فاطمانی چوخ دؤیوب اینجیدیرمیش. فاطما صبر ائدیب، هر گون قارا اینگی اوتارماغا آپارارمیش. فاطما‌نین آنالیغی اونا یون، داراق وئررمیش کی، چؤلده داراییب اَییرسین. فاطما یونو وئررمیش اینگین آغزینا. قارا اینک یونو اودار، سونرا حاضیر ایپی آغزیندان چیخاریب وئررمیش فاطمایا. 
بیر گون فاطما یون دارادیغی یئرده کولک اونون الچیمی‌نین بیرینی گؤتوروب قالدیردی هاوایا. فاطما بونون دالینجا یویوروب دئدی: 
- قانادینا قوربان، یئل بابا، الچیمیمی سال، بابا! 
یئل اونون الچیمینی بیر باجادان سالدی. فاطما ائوه گیریب گؤردو کی، بورادا بیر هئیبتلی قاری اوتوروب، آلت دوداغی یئر سوپورور، اوست دوداغی گؤی. قاری قاباغینا بیر قورباغا قویوب اونو سیغاللاییر. بو، دیو آناسی ایدی.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

Göyçək Fatmanın nağılı

+0 BƏYƏN

Göyçək Fatmanın nağılı

Biri var imiş, biri yox imiş, bir kişi var imiş. Bu kişinin bir arvadı və bu arvaddan Fatma adında çox ağıllı və gözəl qızı var imiş. Bir gün Fatmanın anası naxoşlayır və qızına deyir ki, mən öləndən sonra dədən təzə arvad alacaq və o arvad səni çox incidəcək. Amma qara inəyimizdən muğayat ol, onu özün otar. 
Qızın anası ölür və atası gedib özgə bir arvad alır. Bu arvadın da əvvəlki ərindən bir çirkin qızı vardı. 
Arvad göyçək Fatmanı çox döyüb incidirmiş. Fatma səbr edib, hər gün qara inəyi otarmağa apararmış. Fatmanın analığı ona yun, daraq verərmiş ki, çöldə darayıb əyirsin. Fatma yunu verərmiş inəyin ağzına. Qara inək yunu udar, sonra hazır ipi ağzından çıxarıb verərmiş Fatmaya.
Bir gün Fatma yun daradığı yerdə külək onun əlçiminin birini götürüb qaldırdı havaya. Fatma bunun dalınca yüyürüb dedi:
- Qanadına qurban, yel baba, əlçimimi sal, baba!
Yel onun əlçimini bir bacadan saldı. Fatma evə girib gördü ki, burada bir heybətli qarı oturub, alt dodağı yer süpürür, üst dodağı göy. Qarı qabağına bir qurbağa qoyub onu sığallayır. Bu, div anası idi. 


آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

QırımTatar masalları

+0 BƏYƏN

 

Aqıllı qız

Yolda pek güzel bir qız kete eken. Bir oğlan qıznı köre ve onıñ artından kete. Qız artından oğlannıñ kelgenini duüp, diger soqaqqa burula. Baqsa oğlan kene artından kele. Qız tez-tez cüre. Oğlan da aşıqa. Qız toqtap oğlandan:

- Saña ne kerek. Ne içün artımdan cüresiñ ? - dey. 

- Sen pek dülber qızsıñ. Saña sevda oldım! - cevap bere oğlan. 

- Nasıl etip, sen maña sevda oldıñ? Asılında men dülber degilim. Menim artımdan tatam kele. Onıñ dülberligini körseñ kerçekten de şaşarsıñ. Sevda olursıñ, - dey.
   Oğlan qıznıñ laflarından soñ, şu dülber qıznı körmek içün tez-tez, artına qayta. Arttan kelgen qıznı körip şaşa. O pek çirkin eken! Aman artına aylanıp, kelgen yolundan çapa-çapa kete ve aldatqan qıznıñ artından yete.
- Sen ne içün maña yalan ayttıñ? - dey açuvnen. 

- Qabaat mende degil, asılında sende, - dey qız. -Eger maña kerçekten de sevda olğan olsañ, başqa qıznıñ artından çapmaz ediñ, - dep, qız yolunı devam ete.




آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

Gagauz masalları

+0 BƏYƏN

 

ÇOCUUN SEVGİLİ GÜNÜNDÄ ONU İMÄÄ İSTEYÄN YILAN

V.MOŞKOVun 
Наречие Бессарабских гагаузов (1904 yıl) kiyadından

Varmış bir çocuk, Välçü adı, fukaaraymış, gezdii erdä, düşünürmüş, nası yapsın da zenginnesin. Bir gün çeketmiş gitmää. Gidärkan, çıkmış önünä bir dädu da sormuş ona. “Nereyi gidersin?” “Kısmetimi aramaa”. Dädu demiş: “Na, vereyim sana bir kutu, da git evä, da evdä aç onu”. 
Dayanamamış, açmış kutuyu, çıkmış kutudan bir sürü koyun, bir sürü da hergelä, bir sürü da öküz, bir sürü da keçi, daalışmışlar. Oturmuş Välçu da aalamış. Gelmiş bir yılan da demiş: “Ne aalayorsın?” “Ye näbayem, daattım bu malları?”. Şindi toplayamayorım. Yılan demiş: “Bän tolarım, ama seni hen sevgili günündä yiyecäm”. O da kayıl olmuş. Yılan sıklık etmiş bir kere, hepsi toplanmış, girmişlär kutuya. 
Alayor çocuk kutuyu, gider evä, açayor kutuyu, hepsini erleştirmiş. Çeketmiş düün yapmaa. Stevonoz olmuşlar, oturmuşlar sofraya. Gelmiş yılan, dikilmiş güveenin karşısına da demiş: “Yiyecäm seni”. Da ekmek çıkmış ta demiş: “Neiçin iyecän, ya sän patla taa ii”. Da yılan patlamış.

30-03-2006
Baba Marta (mart) №3 (490) 




آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

Akpamyk

+0 BƏYƏN

Akpamyk

Biri barmyş, biri ýokmyş. Öñde bir adamyñ 7 sany ogly barmyş. Bular aw awlap gün göryänmiş. Olaryñ ýekeje-de gyz doganlary ýokmyş. Bir gün ejeleri göwreli bolýar. Ejeleriniñ aý-güni dolan wagty, doganlar awa gitmekçi bolup, ejesine:

- Gyz doganmyz bolsa öýüñ gafsyna gurjak asyp goy, erkek bolsa ok-ýaý goy-diýip gidipdirler.

Bularyñ bir gyz dogany bolýar. Gafyñ agzyna gurjak asýarlar. Emma bir içigara aýal ýamanlyk edip gurjagy aýryp, ýerine ok-ýaý asýar. Doganlar awdan gelip, ok-ýaýy görüp:" biziñ gyz doganmyz bolmandyr"-diýip, öýkeläp bir dagyñ köweginde jaýlaşyp, aw awlamak geziberýärler. Yndi bular bu ýerde galsyn, habary täze bolan gyzdan alaýlyñ.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

باسات و تپه گؤز (آذربایجان تورکجه‌سینده چیزگی فیلم)

+0 BƏYƏN


Kitabi Dədə Qorqud

Basat və Təpəgöz

Cizgifilm

کیتابی دده قورقود

باسات و تپه گؤز

چیزگی فیلم


یوکله‌یین/Yükləyin




BÖLÜM: Çizgi Film,

Su Anasi

+0 BƏYƏN


Abdullah Tukay

Su Anasi


(Köylü çocuğunun diliyle)

Bir bahar günü. Hava sıcak, suda yüzüyordum;
Su sıçratarak, oynayarak, dalıp başımla suyu yararak.
Bir buçuk saat kaldıktan sonra,
Artık bir müddet terlemem diye düşündüm.
Koşup çıktım sudan, çabuk çabuk üzerimi giyindim.
Korkuyordum bilmem neden, yoktu yanımda arkadaşım.
Gideyim derken, ilişti gözüm iskeleye;
Baktım ki, korkunç, yaşlı bir kadın oturuyor kıyıda.
Güneşte parlıyor, elindeki altın tarak;
Oturuyordu, tarakla dağılan saçlarını tarayarak.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl, Şeir,

سو آناسی - تاتار تورکجه‌سینده چیزگی فیلم

+0 BƏYƏN

سو آناسی

تاتار تورکجه‌سینده چیزگی فیلم

Su anası

TatarFilm


Yükləyin/یوکله‌یین




BÖLÜM: Çizgi Film,

Су анасы / Su anası

+0 BƏYƏN


Су анасы

Габдулла Тукай

(Бер авыл малае авызыннан)

I

   

Җәй көне. Эссе һавада мин суда койнам, йөзәм;
Чәчрәтәм, уйныйм, чумам, башым белән суны сөзәм.
 
Шул рәвешчә бер сәгать ярым кадәрле уйнагач,
Инде, шаять, бер сәгатьсез тирләмәм дип уйлагач,
 
Йөгереп чыктым судан, тиз-тиз киендем өс-башым;
Куркам үзем әллә нидән,— юк янымда юлдашым.
 
Бервакыт китәм дигәндә, төште күзем басмага;
Карасам: бер куркыныч хатын утырган басмада.
 
Көнгә каршы ялтырый кулындагы алтын тарак;
Шул тарак берлән утыра тузгыган сачен тарап.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl, Şeir,

قوچ ایله تکه ؛ قازاق تورکجه‌سینده چیزگی فیلم

+0 BƏYƏN


Qoşqar men Teke

Qazaqfilm


قوچ ایله تکه

قازاق تورکجه‌سینده چیزگی فیلم


یوکله‌یین Yükləyin





BÖLÜM: Çizgi Film,

Çoçuk hem kaplan

+0 BƏYƏN


Çoçuk hem kaplan

Bu iş İndiyada oldu. Bir çocuk çobandı da gittiydi djungli daayına inekleri otlatmaa. Çobancık, brakıp inek sürüsünü bir dereciin boyunda otlasın, kendisi bütün gün dereciktä balık tuttu.Avşamnän çocuk başladı toplamaa inekleri.

Bir inek yoktu. Çocuk aaradı bu inää birkaç saat, ama bulamadı da pek korktu. Ama taa aaramaa onu yoktu nicä : başladıcaan aaramaa kayıp inää, kalan ineklär taa o moment daalışardılar. Çocuk kararladı götürsün sürüyü küüyä, orada o haydadı inekleri insannarın aullarına, kimseyä sölämeyip kayıp inek için, tezicik döndü djungli daayına aaramaa kaybelmiş inää.

Başladı karannık olmaa. Daayın içindä taa da görünmääzdi, ama çocuk hep aarardı, hep gidärdi ba oyanı, ba buyanı. Bölä aarayarak, o kendi da annayamadı, nasıl etişti daayın bir orta erinä, neredä vardı bir küçük meydancık.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Hekayə,

Çizmeli kedi

+0 BƏYƏN


Çizmeli kedi

Charles Perrault

Bir zamanlar, üç oğlu olan bir değirmenci varmış. Değirmenci ölünce büyük oğluna değirmen, ortanca oğluna eşek, küçük oğluna da kedi miras kalmış. Küçük oğlu bu duruma çok üzülmüş.

“Kedi ne işine yarar ki insanın?” diye yakınmış. “Pişirip yiyemezsin bile.” Kedi bunu duymuş ve hemen cevap vermiş. “Kötü bir mirasa sahip olmadığınızı göreceksiniz efendim. Bana boş bir çuval ve bir çift de çizme verirseniz, neye yarayacağımı görürsünüz.”

Şaşkınlıktan ağzı bir karış açık kalan çocuk, kedinin istediklerini yapmış. Kedi çizmeleri giyince ayna karşısına geçmiş ve kendini pek beğenmiş. Sonra kilerden taze bir marulla güzel bir havuç seçip ormanın yolunu tutmuş. Ormanda çuvalın ağzını açmış, marulla havucu çuvalın içine yerleştirip bir ağacın arkasına saklanmış. Çok geçmeden taze sebzelerin kokusunu alan küçük bir tavşan çuvalın yanına gelmiş, zıplayıp içine atlamış. Kedi saklandığı yerden çıkıp çuvalın ağzını sıkı sıkı bağlamış.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Hekayə, Nağıl,

آلدانان مؤجک

+0 BƏYƏN
آلدانان مؤجک
بیری بارمئش، بیری یوُقموش. بیر آچ مؤجک بارمئش.

گۆنلرینگ بیرینده بو مؤجک آو گؤزلأپ یؤرکأ، بیر غـوزا دوش گلیأر.
مؤجک بو غـوزئنئ ایجک بوُلوپ:
-ای، غـوزوجئق، من یاش حایوانلارئ ایمرین دیییپ شرط ادیپدیم ولین، اۆچ گۆندن بأری الیمه آو دۆشِنوُق. ایندی سنی ایمِسم بوُلجاق دأل- دیییأر.
غـوزوجئق:
-عایبئ یوُق، مؤجک آقا، سنینگ یالئ بیر اولئ حایوان اؤلندن، غـوی، من اؤلـِیین. سانگا غـوزئنگ اتی سۆیجی بوُلیار دیییپ آیداندئرلار. اوُل اؤرأن دوُغـرودئر یؤنه منینگ اتیمی دوز بیلن بورچ غارئپ ایسنگ، حاس تاغاملئ بوُلار- دیییأر.

اوُندا مؤجک:
- شو آیدان سؤزلرینگی بیر واغتلار بیر گچی حم آیدئپدئ. من اوُنونگ سؤزۆنه غـولاق آسمادئم. ایندی من سنینگ آیدانئنگا ائناندئم، یؤنه سن شوُل آیدان دوز بیلن بورجونگئ تاپئپ بر- دیییأر.


آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

”Eyilikke kemlik yapma”

+0 BƏYƏN


”Eyilikke kemlik yapma”

Köyden uzaq yerlerde yaş bir faqır çoban baynıñ qoylarını baqıp yüre eken.O, aylarnen köyge kelmey eken.Bu çoban çöllerde çeşit türlü sesler çıqarıp yırlağan quşlarnı diñlemege ve avlanmağa pek seve eken.O, bir kün avğa çıqqanda dağnıñ kenarında yanğın çıqqanını körüp, aman anda yetişe.Bir daha baqsa, ateş içinde bir şey çapalanıp, bala kibi ağlay. O, her vaqıt tulubını yanında alıp yüre eken. Çoban çoq tüşünüp turmadan, çalt-çalt tulupnı uzunca bir yipke bağlap, onı ateş içinde iñlegen şeyge taba ata. Çapalanğan şey can alâmetinen tulupqa kirgeni kibi, Çoban onı çekip çıqara. Tulupnı alıp baqsa, ne körsin, tulup içinde yalınları ateşte yanğan büyük bir acerha yılanı yata.Çoban onı qurtarğanına peşman ola, amma artıq olacaq şey olğan.
Acerha tuluptan çıqqan soñ, çoban oña:
-Qana, ayt baqayım, seni ölümden qurtarğanım içün maña ne bereceksin?- dep soray.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,

دانشمند چۉپان

+0 BƏYƏN

دانشمند چۉپان

اۉتگن زمانده بیر پادشاه‌ بۉلگن اېکن. او همه‌ نرسه‌دن هم آتنی یخشی کۉرر اېکن. کونلردن بیر کون، پادشاه‌ آتخانه‌گه کیریب قره‌سه، آتلری انچه‌ آریقلب قالگن اېمیش.

پادشاه‌ آتباقرینی چقیریب:

- آتلر نیمه‌ اوچون آریقلب قالدی؟ - دېب سۉره‌بدی. آتباقر پادشاه‌ نینگ غضبیدن قۉرقیب:

- اې جناب عالیلری، آتلرینگیز بیر نېچه‌ کوند‌ن بویان یېم۔بېده‌ یېمه‌ی، زۉر بېریب کیشنه‌یدیلر.

شهردن چېتراقده باشقه‌ آتلر بۉلسه کېره‌ک. اۉشه‌ آتلرنینگ آوازیگه بولر بېده‌ یېمسدن قۉیگن بۉلسه‌لر کېره‌ک، دېب اۉیله‌یمن، - دېبدی

پادشاه‌ اۉنگ قۉل وزیرینی چقیریب:

- اې دانا وزیر، نوکرلر بیلن شهر تشقریسیگه چیق، باشقه‌ آتلرنی کیشنب آتلریم نینگ تینچلیگینی بوزمه‌یدیگن قیلیب کېل! - دېبدی. وزیر پادشاه‌گه تعظیم قیلیب:

- اې، پادشاهیم، فرمانینگیز بېکم و کاست اۉز یېریده قرار تاپگه‌ی، - دېب نوکرلری بیلن شهردن تشقریگه چیقیب کېتیبدی، یوریب۔یوریب، شهردن ییگیرمه‌۔اۉتّیز چقیریم نریده بۉلگن بیر تاغگه یېتیبدی. تاغگه چیقیب کۉرسه‌لر، بیر چۉپان ییلقیلرینی اۉتلاققه قۉییب، اۉزی بیر کتّه‌ خرسنگ تاش نینگ اوستیده چۉزیلیب یاتگن اېمیش. وزیر چۉپان نینگ آلدیگه باریب:

- اې، احمق چۉپان، همه‌ ییلقیلرینگنی اۉتلاققه قۉییب یوباریب، کیشنه‌تیب، اولرنینگ آوازیگه مست بۉلیب یاتیبسن. شهرده بۉلسه سېنینگ آتلرینگ نینگ کیشنه‌شینی اېشیتیب، پادشاه‌ نینگ آتلری بېده‌ یېمه‌ی آزیب قالماقده. مېن سېنگه تېزده آتلرینگ نینگ آغیزلرینی باغلب قۉییشنی بویوره‌من. اگرده‌ بویروغیمدن بۉیین تاولر اېکنسن اۉزینگنی جلّادگه، آتلرینگنی پادشاه‌گه تارتیق قیله‌من، - دېبدی.



آردینی اوخو/Ardını oxu

BÖLÜM: Nağıl,