+0 BƏYƏN
Minküllü üyde tuwğan, qırda ösgen.
Haray bugün art yelkesin çaç gesgen,
Tuwarlağa yimik tük bitgen,
Qatın-qızğa yimik alay çaç bitgen,
Açılğan yerin gün aşap,
Yabulğan yerin bit aşap,
Qorqunçlu talalğa qoş tikgen,
Qaburğasın qıy gesgen;
+0 BƏYƏN
نوایی و حسین
بایقارا
علیشیر نوایی،
حسین بایقارا ساراییندا باش مونشی ایمیش. پادشاه همیشه نوایینین دئدیکلرینه قولاق
آسارمیش. گونلرین بیر گونی حسین بایقارا سحر سارایا گیرنده، نوایییا باخیب دا
ایشاره بارماغی ایله باشینی گؤسترمیشدی. نوایی ده بارماغی ایله دیلینی گؤسترمیش.
حسین بایقارا باشینی ترپهتیب سارایا گیرمهدن قاییدیب گئتمیشدی.
بو واقعهنی
گؤرن نوایینین شاگیردلری ایما-ایشارهنین سببنی سوروشموشلار. نوایی:
- اؤزونوز
دوشونون تاپین- دئیه سؤیلهمهمیش. شاگیرلر دوشونوب-دوشونوب هئچ تاپا بیلمهمیشدیلر.
اونلاردان بیری نوایینی سؤیلتمک مقصدی ایله مورکبی اندریب تؤکموشدو.
اوندا نوایی:
- عبدالطیف،
نیه بئله پریشان خیال اولوبسونوز. مورکبی اندردینیز کی- دئمیشدی.
- باغیشلایین
اوستاد،- دئمیشدی شاگیردی.ـ بایاقکی موعمانین سببنی دوشونوب، خیالیم قاچدی.
نوایی دئمهیه
مجبور اولموشدو:
- حسین
بایقارا:" باشا بلانی نمنه گتیرر؟" دئیه سوردو، من "دیل" دئیه
جاواب وئردیم.
شاگیردلر
نوایینین زیرکلیگینه یئنه بیر داها قایل اولموشدولار.
کؤچورن: عباس ائلچین
+0 BƏYƏN
نوایی و حسین
بایقرا
علیشېر نوایی حسین
بایقرا سراییده باش منشی اېکن. پادشاه همه وقت نوایی نینگ دېگنلریگه قولاق سالر اېکن.
کونلردن بیر کونی حسین بایقرا اېرتهلب سرایگه کیریب کېتهیاتیب، نواییگه قرهبدی-ده،
کۉرسهتگیچ برماغی بیلن باشینی کۉرسهتیبدی. نوایی هم شو برماغی بیلن تیلینی کۉرسهتیبدی.
حسین بایقرا باشینی چَیقهبدی-ده، سرایگه کیرمهی قَیتیب کېتیبدی.
بو واقعهنی کوزهتیب تورگن نوایی نینگ شاگردلری ایما-اشاره
نینگ سببینی سۉربدیلر. نوایی:
— اۉزلرینگ اۉیلب تاپینگلر، — دېب ایتمهبدی. شاگردلر اۉیلب-اۉیلب
هېچ تاپیشآلمهبدی. اولردن بیری نوایینی سۉزلهتیش مقصدیده سیاهداننی اغدریب یوباریبدی.
شونده نوایی:
— عبدالطیف، نېگه بونچه خَیال پریشان بۉلمهسهنگیز. سیاهدان
اغدریلدی-کو، — دېبدی.
— کېچیرینگ استاذ، — دېبدی شاگردی.— حلیگی معما نینگ سببینی اۉیلب،
خَیالیم قاچیبدی.
نوایی ایتیشگه مجبور بۉلیبدی:
—حسین بایقرا: «باشگه بلانی نیمه کېلتیرهدی؟» — دېب سۉردی،
مېن «تیل» دېب جواب بېردیم.
شاگردلر نوایی نینگ زیرکلیگیگه ینه بیر مرته قایل قالیبدیلر.
+0 BƏYƏN
Navoiy va Husayn Boyqaro
Alisher Navoiy Husayn Boyqaro saroyida bosh munshiy ekan. Podsho hamma vaqt Navoiyning deganlariga quloq solar ekan. Kunlardan bir kuni Husayn Boyqaro ertalab saroyga kirib ketayotib, Navoiyga qarabdi-da, ko‘rsatgich barmog‘i bilan boshini ko‘rsatibdi. Navoiy ham shu barmog‘i bilan tilini ko‘rsatibdi. Husayn Boyqaro boshini chayqabdi-da, saroyga kirmay qaytib ketibdi.
Bu voqeani kuzatib turgan Navoiyning shogirdlari imo-ishoraning sababini so‘rabdilar. Navoiy:
— O’zlaring o‘ylab topinglar, — deb aytmabdi. Shogirdlar o‘ylab-o‘ylab hech topisholmabdi. Ulardan biri Navoiyni so‘zlatish maqsadida siyohdonni ag‘darib yuboribdi.
Shunda Navoiy:
— Abdullatif, nega buncha xayol parishon bo‘lmasangiz. Siyohdon ag‘darildi-ku, — debdi.
— Kechiring ustoz, — debdi shogirdi.— Haligi muammoning sababini o‘ylab, xayolim qochibdi.
Navoiy aytishga majbur bo‘libdi:
—Husayn Boyqaro: «Boshga baloni nima keltiradi?» — deb so‘radi, men «til» deb javob berdim.
Shogirdlar Navoiyning ziyrakligiga yana bir marta qoyil qolibdilar.
+0 BƏYƏN
گؤیچک فاطمانین ناغیلی
بیری وار ایمیش، بیری یوخ ایمیش، بیر کیشی وار ایمیش. بو کیشینین بیر آروادی و بو آرواددان فاطما آدیندا چوخ عاغیللی و گؤزل قیزی وار ایمیش. بیر گون فاطمانین آناسی ناخوشلاییر و قیزینا دئییر کی، من اؤلندن سونرا ددهن تزه آرواد آلاجاق و او آرواد سنی چوخ اینجیدهجک. آما قارا اینگیمیزدن موغایات اول، اونو اؤزون اوتار.
قیزین آناسی اؤلور و آتاسی گئدیب اؤزگه بیر آرواد آلیر. بو آروادین دا اوّلکی اریندن بیر چیرکین قیزی واردی.
آرواد گؤیچک فاطمانی چوخ دؤیوب اینجیدیرمیش. فاطما صبر ائدیب، هر گون قارا اینگی اوتارماغا آپارارمیش. فاطمانین آنالیغی اونا یون، داراق وئررمیش کی، چؤلده داراییب اَییرسین. فاطما یونو وئررمیش اینگین آغزینا. قارا اینک یونو اودار، سونرا حاضیر ایپی آغزیندان چیخاریب وئررمیش فاطمایا.
بیر گون فاطما یون دارادیغی یئرده کولک اونون الچیمینین بیرینی گؤتوروب قالدیردی هاوایا. فاطما بونون دالینجا یویوروب دئدی:
- قانادینا قوربان، یئل بابا، الچیمیمی سال، بابا!
یئل اونون الچیمینی بیر باجادان سالدی. فاطما ائوه گیریب گؤردو کی، بورادا بیر هئیبتلی قاری اوتوروب، آلت دوداغی یئر سوپورور، اوست دوداغی گؤی. قاری قاباغینا بیر قورباغا قویوب اونو سیغاللاییر. بو، دیو آناسی ایدی.
+0 BƏYƏN
Göyçək Fatmanın nağılı
+0 BƏYƏN
Aqıllı qız
Yolda pek güzel bir qız kete eken. Bir oğlan qıznı köre ve onıñ artından kete. Qız artından oğlannıñ kelgenini duüp, diger soqaqqa burula. Baqsa oğlan kene artından kele. Qız tez-tez cüre. Oğlan da aşıqa. Qız toqtap oğlandan:
- Saña ne kerek. Ne içün artımdan cüresiñ ? - dey.
- Sen pek dülber qızsıñ. Saña sevda oldım! - cevap bere oğlan.
- Nasıl etip, sen maña sevda oldıñ? Asılında men dülber degilim. Menim artımdan tatam kele. Onıñ dülberligini körseñ kerçekten de şaşarsıñ. Sevda olursıñ, - dey.
Oğlan qıznıñ laflarından soñ, şu dülber qıznı körmek içün tez-tez, artına qayta. Arttan kelgen qıznı körip şaşa. O pek çirkin eken! Aman artına aylanıp, kelgen yolundan çapa-çapa kete ve aldatqan qıznıñ artından yete.
- Sen ne içün maña yalan ayttıñ? - dey açuvnen.
- Qabaat mende degil, asılında sende, - dey qız. -Eger maña kerçekten de sevda olğan olsañ, başqa qıznıñ artından çapmaz ediñ, - dep, qız yolunı devam ete.
+0 BƏYƏN
ÇOCUUN SEVGİLİ GÜNÜNDÄ ONU İMÄÄ İSTEYÄN YILAN
V.MOŞKOVun Наречие Бессарабских гагаузов (1904 yıl) kiyadından
Varmış bir çocuk, Välçü adı, fukaaraymış, gezdii erdä, düşünürmüş, nası yapsın da zenginnesin. Bir gün çeketmiş gitmää. Gidärkan, çıkmış önünä bir dädu da sormuş ona. “Nereyi gidersin?” “Kısmetimi aramaa”. Dädu demiş: “Na, vereyim sana bir kutu, da git evä, da evdä aç onu”.
Dayanamamış, açmış kutuyu, çıkmış kutudan bir sürü koyun, bir sürü da hergelä, bir sürü da öküz, bir sürü da keçi, daalışmışlar. Oturmuş Välçu da aalamış. Gelmiş bir yılan da demiş: “Ne aalayorsın?” “Ye näbayem, daattım bu malları?”. Şindi toplayamayorım. Yılan demiş: “Bän tolarım, ama seni hen sevgili günündä yiyecäm”. O da kayıl olmuş. Yılan sıklık etmiş bir kere, hepsi toplanmış, girmişlär kutuya.
Alayor çocuk kutuyu, gider evä, açayor kutuyu, hepsini erleştirmiş. Çeketmiş düün yapmaa. Stevonoz olmuşlar, oturmuşlar sofraya. Gelmiş yılan, dikilmiş güveenin karşısına da demiş: “Yiyecäm seni”. Da ekmek çıkmış ta demiş: “Neiçin iyecän, ya sän patla taa ii”. Da yılan patlamış.
30-03-2006
Baba Marta (mart) №3 (490)
+0 BƏYƏN
Akpamyk
Biri barmyş, biri ýokmyş. Öñde bir adamyñ 7 sany ogly barmyş. Bular aw awlap gün göryänmiş. Olaryñ ýekeje-de gyz doganlary ýokmyş. Bir gün ejeleri göwreli bolýar. Ejeleriniñ aý-güni dolan wagty, doganlar awa gitmekçi bolup, ejesine:
- Gyz doganmyz bolsa öýüñ gafsyna gurjak asyp goy, erkek bolsa ok-ýaý goy-diýip gidipdirler.
Bularyñ bir gyz dogany bolýar. Gafyñ agzyna gurjak asýarlar. Emma bir içigara aýal ýamanlyk edip gurjagy aýryp, ýerine ok-ýaý asýar. Doganlar awdan gelip, ok-ýaýy görüp:" biziñ gyz doganmyz bolmandyr"-diýip, öýkeläp bir dagyñ köweginde jaýlaşyp, aw awlamak geziberýärler. Yndi bular bu ýerde galsyn, habary täze bolan gyzdan alaýlyñ.
+0 BƏYƏN
Kitabi Dədə Qorqud
Basat və Təpəgöz
Cizgifilm
کیتابی دده قورقود
باسات و تپه گؤز
چیزگی فیلم
+0 BƏYƏN
Abdullah Tukay
Su Anasi
(Köylü çocuğunun diliyle)
Bir bahar günü. Hava sıcak, suda yüzüyordum;
Su sıçratarak, oynayarak, dalıp başımla suyu yararak.
Bir buçuk saat kaldıktan sonra,
Artık bir müddet terlemem diye düşündüm.
Koşup çıktım sudan, çabuk çabuk üzerimi giyindim.
Korkuyordum bilmem neden, yoktu yanımda arkadaşım.
Gideyim derken, ilişti gözüm iskeleye;
Baktım ki, korkunç, yaşlı bir kadın oturuyor kıyıda.
Güneşte parlıyor, elindeki altın tarak;
Oturuyordu, tarakla dağılan saçlarını tarayarak.
+0 BƏYƏN
+0 BƏYƏN
Çoçuk hem kaplan
Bu iş İndiyada oldu. Bir çocuk çobandı da gittiydi djungli daayına inekleri otlatmaa. Çobancık, brakıp inek sürüsünü bir dereciin boyunda otlasın, kendisi bütün gün dereciktä balık tuttu.Avşamnän çocuk başladı toplamaa inekleri.
Bir inek yoktu. Çocuk aaradı bu inää birkaç saat, ama bulamadı da pek korktu. Ama taa aaramaa onu yoktu nicä : başladıcaan aaramaa kayıp inää, kalan ineklär taa o moment daalışardılar. Çocuk kararladı götürsün sürüyü küüyä, orada o haydadı inekleri insannarın aullarına, kimseyä sölämeyip kayıp inek için, tezicik döndü djungli daayına aaramaa kaybelmiş inää.
Başladı karannık olmaa. Daayın içindä taa da görünmääzdi, ama çocuk hep aarardı, hep gidärdi ba oyanı, ba buyanı. Bölä aarayarak, o kendi da annayamadı, nasıl etişti daayın bir orta erinä, neredä vardı bir küçük meydancık.
